HomeSlavernijAbraham Johannes / Accra Doura

Reacties

Abraham Johannes / Accra Doura — 16 reacties

  1. Dit is wat ik ervan kan lezen:

    (pagina 1)
    Certificeer ik ondergeschr. bij dezen
    tot re quisiti van een iegelijk, die
    het zoude mogen aengaan, dat de
    Neger Accra Dourra, den welken
    ik ondergeschr. in den jaere 1742
    heb gekocht op del Mina en van
    daar in 1750 mede naer Holland
    gebracht ten einde mij op de ’t huis
    reize en te gelijk de usantien van
    Nederlant wat te leeren, om aldus
    in zijnen dienst wat bequamer
    te worden mij onderschr. onop
    houdelijk heeft verzocht en gebeden.
    Ik als zijn Heer en Eigenaar hem
    Accra Dourra wilde begunstigen
    en beschenken met zijne vrijheit,
    vermits hij Dourra heeft die jaeren
    van bestendigheit, de kennis van
    leezen en schrijven, de Nederlant
    sche manieren van dienen, de
    kennis van de religie, negotie en
    Lantbou, zich … genoegzaam
    te bezitten en machtelijk te wezen
    om zijn eigen brootwinning en het
    fortuin in de werelt te kunnen
    bekomen, door alle welke mij
    … en beweegredenen bij mij
    Onderschr. overdacht tot …
    … van onwilligen dienst, tot
    voortzetting van ’t bij hem inge…
    fortuin, en het …

    (pagina 2)
    zijn 10 jaerigen dienst, ik mij heb
    laeten bewegenn zijn beden te con
    senteeren, gelijk de zelve ben in
    stemmende bij dezen.
    Waerom ik die voorz. Accra Dourra
    van heden af verklaere te worden
    ontslagen van de Heerschap
    die Ik op hem zedert den
    inkoop tot heden op hem had
    gehadt, consenteerende …
    zelven met zijne bagage tot ..
    van zijn oogmerk van hier is
    vertrokken, … hij goet…
    … zal onder speciale prosesten
    tegen alle schade, die den …
    van heden … om mijnen naam
    of crediet naer dezen zouden
    mogen komen te maeken …
    al het welk alle en een …
    die deze zullen moeten zien, zich kunnen
    reguleren, in kennis …
    waerheit deze bij mij onderschr.
    gegeven en getekent. In Baarn
    8 Feb 1754
    was getekent Huibt van Rye
    Copi der … … van D
    van Benthem
    Op verzoek van eenen Dora, sijnde een Ne
    ger van geboorte verklaere ik onder
    geschreevenen, dat hij onder mijne leerlingen
    de … van Baarn 4 a vijfmaal mede is
    ge…. , bevond dat hij heeft een …
    bevatting van den chr. Godsdienst had en
    hope dat hij daerin door naarstigheit
    verder mogen vorderen en dat een een
    ieder, dewelke dit ons getuigenis …
    hem daer in de behulpzaemen …
    Baarn 21 Feb (onder…) quod …
    1753 Adr. Van Benthem
    pred. te Baarn en
    E…

    (pagina 3)
    Dat dees Neger hem hadde ver
    zocht, om hem verder in den
    Christelijken godsdienst te onder
    wijzen, en eene sterke begeerte ge
    toont, om tot een Lid dezer Ge
    meente aengenomen en toegelaeten
    te worden tot den kerkgen doop
    en het gebruik van des H Avont
    mael, dat hij hem daerom had
    onderzocht en bevonden, dat
    den … ad testate van den
    Predikant van Bentheim naer
    waerheit was, het welk hem
    aengespoort heeft, van dezen
    Neger geduurigh aen zijn huis
    te laeten komen ter bevorde
    ringe van zijne kennis in de verbor
    gentheden van Gods Konigrijk;
    Ja der zelven voorleeden jaer en
    in dit jaer te voegen bij die geenen,
    die weekelijks aen zijn huis komen,
    om zich bequaam te laeten maeken
    tot de belijdenis van het christelijk
    geloof en in het gebruik van des H
    Tafel, dat die Neger …

    (pagina 4)
    dat het der vergaderinge en der
    ganscher gemeente bekent is
    dat hij heeft in twee openbare
    … dien Neger in
    tegenwoordigheit van eenige
    Leden des K… , en van eene
    meer dan gewoone bijeenkomst
    der toehoorderen hadde onder
    vraagt in de grondwaerheden
    van het Evangeli; dat deze
    boven verwachting hadde geantwoord
    en een algemeen goet genoegen
    gegeeven; ja dat daer door
    bij … Leden der Gemeente
    verwekt was eene zucht, dat die
    Neger tot hunne Gemeenschap
    wierde gebracht en zijne be
    geerte vervult;
    waerop D.. van Wena verder
    den Kerkenraet verzocht, om
    deze ongewone zaak in des …
    weeze in overweginge te neemen
    den Kerkenraet hetzelve met de
    uiterste vergenoeginge en blijschap
    gehoort hebbende, heeft dit
    rijpelijk overdacht, en waren
    allen van oordeel, dat men hem
    tot een Lid dezer gemeente …
    … neemen, en hem op eene
    plechtige belijdenis de tekenen en
    zegelen van Gods wederbaerende en
    versterkende Genade bezorge,
    en om dat op eene bevoeglijke
    wijze ten uitvoeringe te brengen
    heeft men vastgestelt, dat de
    Neger in de eerstkomende de

    (pagina 5)
    Dourra geheten, nadat hij zijne
    en ontslagen van zijnen dienst bij zijnen
    Heer bekomen hadde, zig in
    deze stad heeft opgehouden, om zijn
    eigen broot te winnen, en eene
    vuurige begeerte getoont …
    om zig verder in godsdienst
    wiens beginselen hij reeds ontvangen
    hadt, te laten oeffenen, en tot be
    lijdenis des christelijken geloofs be
    kwaam te maken, dat hij ten
    dien einden, niet verzuymt heeft
    zig te bedienen van den bereitwil
    ligen dienst van onzen zeer ge…
    en beminden D. van Wena, die
    hem een gansch jaar onderwezen
    en tot die kennis der goddelijke
    verborgentheden heeft gebragt, …
    hij daar van eenige reyzen openbaar
    in de Kerk voor een buiten … van
    getal der toehoorderen heeft gegeven
    en eindelijk volgens … des
    Kerkenraats de belijdenis des geloofs
    op den 19 Feb 1754 in den Schoot der
    Gemeente heeft nedergelegt; en
    daar op den volgenden zondag …
    den … door welgemelden
    onzen geliefden D.. van Wena
    is gedoopt en genaamt Abraham
    Johannes, bij welke gelegentheit
    zijn Weleerw. in de tegenwoordig
    heit van eene groote schaer …
    gepasten en netten kerk mede …
    … Hand. 8:

    • Ik zie nu net dat ik pagina 5 per ongeluk overgeslagen was: ik vond het al ze vreemd dat de tekst niet aansloot.
      Dit stuk moet er dus nog tussen:

      (pagina 5)
      299
      openbare catechisatie van
      Dus van Wena in de tegenwoordig
      heit van de Leden des Kerkenraets
      beproeft wierde, en hij de belijdenis des
      geloofs in den Schoot der
      Gemeente nederlage; en dat dan
      den volgenden zondagh daer
      aen na den middag bij wanneer
      Dus van Wena moest prediken,
      de heilige doop aen hem bedient
      wierde, het welk van al de tegen
      woordigheden met toewens
      schinge van gods bijstant en
      zegen besloten is.
      Extraordin. Kraet den 29 Febr
      absent Dus van De… en Willem de Lange
      en Boudewijn de Leen …

      Nadat de gemelde Neger zijne
      geloofsbelijdenis in de …
      … catechisatie, met buitengewoone
      plechtigheit verricht in de tegen
      woordigheit van de Leden des
      Kerkenraets hadt afgeleght voor
      eene groote vergadering; heeft zijn
      doop zijn voortgang gehadt en
      en is hij in de presenti van eene
      groote schaer van menschen
      heden zond. den 29 Februari
      gedoopt, en genoemt op zijne
      begeerte Abraham Johannes,
      ook is ge…, om van dit
      zeltzaem geval kennis aen t gemeen
      in den Boekzaal te geeven
      op deze wijze woordelijk luidende;
      De kerkenraet van Weesp heeft zig
      verplicht gevonden te adverteeren,
      dat een Afrikaner Moor, Accra

  2. De eigenaar van Accra Dourra heette: Huibert van Ryk (Rijk). Op de pagina’s die jij opgaf was zijn naam niet zo goed leesbaar: ik dacht: van Rye.
    Maar zijn naam is wel goed leesbaar op de bladzijde net vOOor de 6 die jij opgaf:

    https://familysearch.org/pal:/MM9.3.1/TH-1942-31169-27336-85?cc=2037985&wc=M5P6-SPD:382016901,382020101,954373101

    Ook de naam van de predikant is hier goed leesbaar: “van Deventer”.
    Ik kon de naam niet goed lezen op pagina 5. Het wordt dus:

    Extraordin. Kraet den 24 Febr
    absent Dus van Deventer en Willem de Lange

  3. Hartelijk dank!
    Ik twijfelde of die pagina erbij hoorde. Alles is nu ook aangepast op de Drive. Nu ga ik op zoek naar Huibert van Ryk!

  4. ivm met Huibert van Rijk vond ik nog hetvolgende:

    op de website van de universiteit van Leiden (Colonial Collection) staat een boek ivm Capitein: een Afrikaan die aan de universiteit in Leiden studeerde en nadien terugkeerde naar zijn vaderland, waar hij predikant was in Delmina.
    In het boek staat ook een passage over Huibert van Rijk. Van Rijk was in die jaren in dienst van de compagnie en verbleef in Delmina:

    “””””
    Het kan niet ontkend worden dat de “bediendens” – de ambtenaren in dienst van de Compagnie – hem [Capitein] menigmaal grof behandelden. Hoe zouden ook deze blanke kolonisten respekt hebben voor zulk een Afrikaanschen Moor, al had hij in Europa zijne opleiding genoten! Onder hen was het vooral de fiscaal Huibert van Rijk, die zoowel in het publiek als in tegenwoordigheid van de leden van de kerkeraad, op eene verachtelijke wijze over den predikant en des godsdienst sprak en durfde beweren: “dat hy niets anders dan uyt nieuwsgierigheid in de kerk kwam”. Hij schold de leden van den raad voor schelmen uit en wenschte wel de geheele wereld te kunnen bedriegen.
    Op den 18den maart 1743 gaf Directeur-Generaal De Petersen bij gelegenheid van zijnen geboortedag een vroolijke maaltijd aan den raad en “de verdere Heeren en Messieurs, om de vriendschap te cultiveeren”. Na afloop bleven sommigen nog wat napraten en onder hen: de fiscaal Huibert van Rijk en de predikant Capitein. De fiscaal begon te zwetsen, dat hij de kerk alleen uit nieuwsgierigheid bezocht en “verder ongerijmde expressien” meer, ja hij wenschte wel, “dat hij de geheele weereld konde k…n (’t geen in civielder term gezegt is: bedriegen), en dat hij alsdan zulks niet zoude nalaaten”. En dat alles werd in tegenwoordigheid van Capitein gezegd.
    Deze van Rijk, een bon-viveur van de echte soort, had veel van het klimaat te lijden, inzonderheid van het “ongesonde saisoen” van 1745, waarin de langdurige regens en de mist de lucht dermate infecteerden, dat “de natuurlyke en nodige transpiratie van de mensch verhindert (wert)”. Herstelden de meeste Europeanen “met quackelende siektens” De Rijk’s kwaal verergerde zoodanig, dat hij 14 Februari 1747 wegens gezondheidsredenen om ontstlag vroeg. Hij werd gekweld – zoo schreef hij – met “dolle koortzen en krankheeden”, die “van dat effect sijn geweest, dat deselve het blootleggende zeenuwengespan hebben doen aangrypen, en na onlydelyke pynen al myne verdere kragten hebben benoomen, met een paar lamme en beroerde armen en handen laate leggen, onmagtig tot iets, dan om nagt en dag te aanschouwen de instrumenten waarmeede ik God, mijn evenmensch en myselven moet verheerlyken, als twee doode klompe vlees voor my te zien leggen, dat nog het chagrinanste van alles is”. De chirurgijns hadden hem aangeraden van klimaat te veranderen, om “nieuw voedsel en circulatie van sappen te krygen”. Door deze ziekte werd zijn humeur nog prikkelbaarder en luchtte hij zijne booze buien op den predikant.
    “””””

    Blijkbaar is hij dus nadien in 1750 terug naar Nederland gekomen en heeft hij Accra Dourra meegenomen.

  5. Bij het Utrechts Archief vond ik ook nog dit:
    Akte van scheding van boedel van Huibert van Rijk en zijn echtgenote Anna Catharina Smit, van 26-01-1770. Huibert was toen al overleden.
    Zo heb je al meteen de namen van hun kinderen.

    34-4.U230a009 B. SLUYTERMAN
    Notariële akte Scheiding – van de boedel van + Huybert van Ryk en Anna Catharina Smitt
    Aktenummer: 9
    Datum: 26-01-1770
    Soort akte: Scheiding
    Notaris: B. SLUYTERMAN
    Samenvatting:
    van de boedel van + Huybert van Ryk en Anna Catharina Smitt
    Personen:
    Eerste Partij: Pierre Ader
    Onmondige kinderen + Huybert van Ryk en Anna Catharina Smitt:
    Tweede Partij: Hubertus Henricus van Ryk
    Tweede Partij: Adriana Antonia Jenetta van Ryk
    Tweede Partij: Geertruyda Johanna Wendelina van Ryk
    Tweede Partij: Maria Henrietta Cathrina van Ryk
    Tweede Partij: Anna Belia van Ryk
    Tweede Partij: Hera Elisabeth van Ryk
    Voogd: Johannes Swygelman
    Voogd: Floris Brinkman
    Verwijzingen:
    schuldbekentenis d.d. 22-8-1765 voor notaris S. Dorper te Amsterdam schuldbekentenis d.d. 22-9-1766 voor notaris B. Sluyterman
    onroerend goed:
    dubbeld herenhuys, stallingen, koetshuys, erve en tuyn, groot 1/2 mergen – naar Anna Catharina Smitt -; den Brink
    klyne huysinge tot een tuynmanswoninge c.a geapprorieerd;
    Bijzonderheden:
    Huybert van Ryk in leven afgetreden raad fiscaal over de
    Noord en Zuidkusten van Afrika en naderhand schout en
    gadermeester van Baarn en Ter Eem
    Toegangsnummer:
    34-4 Notarissen in de stad Utrecht 1560-1905
    Inventarisnummer:
    U230a009

  6. Huibert van Rijk moet al voor 1768 gestorven zijn want op 16-08-1768 hertrouwt Anna Catharina Smit in Baarn met Pieter ADER.
    Hun eerste kind, Pieter Matheus ADER, wordt een week na het huwelijk, op 24-08-1768 geboren.
    Anna Catharina SMITS overlijdt op 25-11-1801 in Alkmaar.

    Ik vond deze gegevens op internet. Je kan dus best nog even de originele akten checken om helemaal zeker te zijn.

  7. Huibert van Rijk zou op 28-03-1767 in Baarn overleden zijn.

    Zijn vrouw Anna Catharina Smit is op 20-11-1801 overleden te Alkmaar: ze was op dat ogenblik 71 jaar en 15 dagen oud, volgens haar overlijdensbericht in de krant (kan je op zoeken in Delpher: zoektermen “Smit Ader Alkmaar”.)
    Dit wil dus zeggen dat ze op 05-11-1730 geboren is, dochter van Henrik SMITS en Belia ARENTS of ARENDS.
    In Amsterdam geboren?

    Huibert moet dus een heel stuk ouder geweest zijn dan zijn vrouw, want ik vond ergens dat hij in 1737 al fiscaal in Delmina was.
    Huibert is rond 1750 teruggekomen naar Nederland. Ik denk dat hij dan een tijdje in Amsterdam gewoond heeft en daar met Anna Catharina SMIT heeft leren kennen en met haar getrouwd is.
    Vermoedelijk is hier ook hun eerste kind Hubertus Henricus VAN RIJK geboren.

    Nadien duiken Huibert en Anna Catharina op in Baarn en daar worden 5 dochters geboren:
    * Adriana Antonia Jannette, gedoopt op 12-01-1755 te Baarn.
    * Geertruijda Johanna Wendelina, gedoopt op 28-11-1756 te Baarn.
    * Maria Hendriette Katharina, gedoopt op 07-01-1759 te Baarn.
    * Anna Belia, gedoopt op 21-12-1760 te Baarn.
    * Heva Elisabeth, gedoopt op 31-12-1762 te Baarn.

    Huibert overleed in 1767. Hij zou dus best wel eens iets met de geschiedenis van Christiaan te maken kunnen hebben…

  8. Ja, ik ben heel benieuwd met welk schip hij terug gekomen is naar Nederland en wie daar aan boord waren. Al staat er bij Christiaan steeds dat hij rond 1750 geboren is. Dank je wel voor al je hulp! Het helpt enorm.

  9. De afrikaan op het schilderij van de gravin is niet Accra Doura!

    *Het schilderij is gedateerd 1754.
    Accra Doura was sinds 1742 “eigendom” van Huibert van Rijk, die hem vlak voor zijn doop op 29-02-1754 in Weesp zijn vrijheid gaf.

    *Het portret werd gemaakt door Rosine Mattieu Liscewska (geboren rond 1715 in Berlijn, overleden 1783 in Dresden).
    Op het ogenblik dat het portret gemaakt werden, verbleven de graaf van Gronsveld van Diepenbroick Impel nog niet in Weesp maar in Berlijn.
    Ze huwden in 1751. Hun eerste kind “Carel Anna Frederik” werd geboren op 22-10-1753 (Plaats van geboorte heb ik niet gevonden). Hun tweede kind, een dochter, “Amona Frederika” werd geboren op 24-11-1754 in Berlijn.
    Het portret is dus gemaakt toen het gezin in Berlijn woonde, door een kunstenaar in Berlijn.

    Maar wie is dan wel de afrikaan op het schilderij?
    Het antwoord is te vinden in de krant “Oprechte Haerlemsche Courant” van 05-02-1754 (zie Delpher). Hier lezen we:
    “BERLIJN (…) Sondag wierd in de Parochie-Kerk alhier een jonge Moor van 15 Jaaren, voorheen genaamd Cocquamar Crenequie, geboortig van de Kust van Guiné, en in dienst van zyne Excellentie den Heer Graaf van Gronsfeld, Extraordinaris Envoyé van de Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden, na voorafgedaane Geloofs-Belydenis, plechtelyk gedoopt, en verkreeg ten overstaan van gemelde zyne Excellentie en den Koninklyken Staats. Krijgs. en Dirigeerende Minister, mitsgaders Opper. Appelations. Gerechts. President, den Heer Graaf van Reus, – als peters, de Naamen van Willem Philip Frederik; hebbende reeds derdehalf Jaar by zyne Excellentie in Dienst gestaan.

    De afrikaan op het portet van de gravin is dus niet Accra Doura maar: “Cocquamar Crenequie” of “Willem Philip Frederik”, geboren rond 1739.

    • Wat een geweldige vondst! Dank je wel. Ik ga dit in een apart blog schrijven. Er was al twijfel vanwege het jaartal. Nu weer veel meer bekend. Ik ga het ook doorgeven aan het museum in Weesp.

    • http://drentsarchief.nl/onderzoeken/archiefstukken?trefwoord=Gronsfeld&mivast=34&mizig=210&miadt=34&micode=0185&milang=nl&mizk_alle=Gronsfeld&miview=inv2

      Hier staat het gezin van de Graaf.
      III. Bertram Philipp Sigismund Albert rijksgraaf von Gronsfeld-Diepenbrock, heer van Wijngaarden, 1715-1772, gezant van de Republiek, geheimraad van prins Willem V, president van het College ter Admiraliteit van Amsterdam;
      tr. 1751 Amoena Sophia Frederica rijksgravin zu Loewenstein-Wertheim-Virneburg, mederegerend gravin van Limpurg-Sontheim, 1718-1779 (tabel 23, generatie I.4).
      Uit dit huwelijk:
      1. Carel Annas Hendrik Frederik rijksgraaf van Gronsfeld-Diepenbrock, 1753-1796.
      2. Amoena Sophia Frederica rijksgravin van Gronsfeld-Diepenbrock, 1754-1832;
      tr. 1780 Walraven Robbert Evert baron van Heeckeren van Waliën, ovl. 1833.
      3. Louise Maria Anna Christina Sophia rijksgravin van Gronsfeld-Diepenbrock, 1755-1803;
      tr. 1775 (echtscheiding 1779) Georg rijksgraaf von Münster tot Meinhövel, ovl. 1801.
      4. Johann Bertram Arnold Sophus rijksgraaf van Gronsfeld-Diepenbrock, 1756-1805;
      tr. 1791 Frédérique Maria Carolina rijksgravin zu Loewenstein-Wertheim-Virneburg, 1766-1830 (tabel 23, generatie III.1).
      5. Frederik August Jacob Sigismund rijksgraaf van Gronsfeld-Diepenbrock, 1758-1801;
      tr. 1796 Wilhelmina Charlotte Amalia Louise rijksvrijvrouwe von der Horst, 1764-1815.
      6. Wilhelmina Charlotte rijksgravin van Gronsfeld-Diepenbrock, 1759-1771.

  10. Hetzelfde artikel staat ook in de “Leeuwarder Courant” van 09-02-1754:
    hier staat “Cocquama” ipv “Cocquamar”.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

HTML tags allowed in your comment: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>