Christiaan zonder achternaam
Op 23 oktober as. hou ik een lezing bij de Nederlandse Genealogie Vereniging afdeling ‘s-Hertogenbosch en Tilburg. Meer informatie komt er op Vertellen over Christiaan.
Speciaal voor deze lezing, dit blogje over een Afrikaanse bediende in Den Bosch.
Zo langzamerhand wordt het steeds duidelijker dat Christiaan niet de enige was die vanaf de Kust van Guinee naar Nederland werd gebracht om afhankelijk kindbediende te worden van een Nederlandse statige familie. Wat opvalt is dat de naam Christiaan populair is.
Christiaan van Souburg
Christiaan Narcis
Christiaan Congo Loango
Christiaan Lespau
Christiaan Bannier
Christiaan Laurents
Johannes Christiaan Moor
Christiaan Africanus
Christiaan van der Vegt
Door de Afrikaanse jongemannen deze naam te geven, is het duidelijk dat zij christelijk gedoopt zijn voor degene die zij ontmoetten.
Onlangs ontdekte ik een Christia(a)n in Den Bosch. Hij werd gedoopt op 13 april 1757.
“Christian zijnde een Africaanse Moor, en knegt van de heer Predikant Mobach, oud ruim 19 Jaar, voorheenen genaamt Rudolf”
Wanneer ik google op de naam van de predikant Mobach vind ik veel informatie onder andere via het artikel “Een coccejaanse predikant als pastor van Joodse gevangenen.”
De doop van Rudolf die na zijn doop Christia(a)n werd genoemd, staat ook uitgebreid vermeld in de krant destijds waardoor ik meer te weten kom over deze Christia(a)n en zijn doop.
[…]”Deeze Moor was al voor een geruyme tijd door doen Heer in zijn Huis genomen, welke hem zo in het lezen en schrijven, als in de Gronden van den Chrystelijken Godsdienst, uit een Zucht voor zijn tijdelijk en eeuwig Welzijn, heeft laten onderwijzen; en het is te verwonderen, dat ofschoon hij nog geen vier Jaaren in dit land geweest is, en niet een Woord Duyts verstond, hij echter thans het Hollands reeds in perfectie spreekt, en wel zo gemanier en onderwezenis, dat hij is staat is, om een braaf Heer te dienen; zullende ondertussen zo lang bij zijnen Weldoener blijven, tot dat zig elders eene goede Dienst voor hem mocht opdoen”
Eén van de vraagstukken die ik heb bij de Afrikaanse (kind)bedienden is hun sociale status. Slavernij was op Nederlands grondgebied in Europa niet toegestaan maar waren deze jongemannen dan ook echt vrij? Ze waren in ieder geval financieel afhankelijk net als andere bedienden maar konden ze ook vrij kiezen om bij iemand anders te gaan werken?
Het valt mij op dat in de krant staat:
“dat hij is staat is, om een braaf Heer te dienen; zullende ondertussen zo lang bij zijnen Weldoener blijven, tot dat zig elders eene goede Dienst voor hem mocht opdoen”
Zou dit te maken hebben met zijn doop? Dat hij nu vrij is om te gaan?….
Met een klein rekensommetje weet ik dat hij ongeveer geboren is in 1739, dus niet veel ouder dan Christiaan (van der Vegt).
Een dominee in Den Bosch is voor mij niet degene bij wie ik een Afrikaanse bediende had verwacht, het kostte maar even tot het mij meer duidelijk werd. Joachimus Mobachius was gehuwd met Agatha van der Perre en die achternaam ken ik. Johan Adriaan van der Perre representeerde voor het gewest Zeeland stadhouder Willem V bij de W.I.C. Tijdens mijn onderzoek in de audiëntieboekjes kwam ik hem vele malen tegen. Zou Agatha familie van hem geweest zijn?
Via de site Huizen aan het Janskerkhof (aanrader om eens te bekijken!) vind ik Agatha genoemd als dochter van een Johan van der Perre maar welke is mij nog niet duidelijk. Dat vergt meer onderzoek, ik ben namelijk benieuwd of Christiaan/Rudolf met haar meegekomen is het huwelijk in met de dominee.
Natuurlijk ben ik op zoek gegaan of ik Christia(a)n/Rudolf nog ergens kon terug vinden maar dat is tot nu toe niet gelukt. Alleen op zijn voornaam zoeken is ook wat lastig….
Tijdens mijn lezing in Den Bosch zal ik ook even vertellen over deze Christiaan, ook om te laten zien dat er overal Afrikaanse bedienden waren.
Kom je ook luisteren? Iedereen is welkom!
Reacties
Christiaan zonder achternaam — Geen reacties
HTML tags allowed in your comment: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>