De afgelopen dagen waren hectisch! Zoveel bezoekers op de site dat ik toch flink ongerust was of dat hij wel in de lucht zou blijven. Het artikel haalde bij de Volkskrant zelfs de tweede plaats bij meest gedeelde artikelen…
Ook op de facebookpagina van de Volkskrant was er veel aandacht voor.
Vooral het 84x delen maakt bij mij veel indruk. Al die mensen leren Christiaan en zijn levensverhaal kennen. Op verschillende plaatsen zag ik gesprekken over hem en ik kreeg ook vragen via Whatsapp, Messenger, Twitter, LinkdIn en email. Mijn profiel op LinkedIn is ruim 60 maal bekeken, wie weet vind ik zo ook nog een nieuwe baan!

De meest gestelde vragen zal ik hier beantwoorden. Tussendoor plaats ik foto’s die herkenbaar zullen zijn omdat ze beelden zijn die bij het verhaal in de Volkskrant horen. Voor de vaste volgers zal e.e.a. bekend voorkomen maar er zijn 50! nieuwe volgers bij.

Eerste bezoek aan archief Weesp met Marjan en het mapje Christiaan.

Er is verwarring over het gebruik van het woord “slaaf” en “slaafgemaakte” in combinatie met Christiaan. Het is en blijft complex en eigenlijk is er nog geen woord wat beschrijft wat hij was. Het woord “slaaf” gebruik ik liefst helemaal niet, dan gebruik ik “slaafgemaakte”, iemand is eerst mens en wordt tot slaaf gemaakt.
Christiaan was geen slaafgemaakte. In de Verenigde Nederlanden was er op Europees grondgebied al een verbod op het houden van slaafgemaakten vanaf de 16e eeuw. (Er is in 1776 een bijzondere regel ingesteld maar die is hier nu niet van toepassing) Christiaan kon dus niet verkocht worden…… zijn situatie was heel anders als van de slaafgemaakten in de koloniën. Wel is Christiaan een slachtoffer van de handel in mensen.
Soms wil men zijn situatie vergelijken met bijvoorbeeld horigen. In mijn ogen is dat toch heel anders. Hij is weggehaald uit zijn cultuur, taal, familieverband en zelfs zijn naam is hem ontnomen.

Zijn achterkleinzoon – Mijn overgrootvader

Zoals er in het artikel staat, eigenlijk is het nog onbekend wat de sociale status was van de jongetjes zoals Christiaan. Dat heeft echt meer onderzoek nodig.In zijn brieven noemt hij zich domestiek. domestiek [bediende] {domestycquen 1685} < frans domestique < latijn domesticus [van het huis, in het huis, huisvriend, bediende], van domus [huis]
Ik gebruik dus domestiek of Afrikaanse bediende.

“Heeft Christiaan zelf de brieven geschreven?” wordt mij gevraagd. De derde en de vierde in ieder geval niet. Daar zijn de originele van gevonden en het handschrift is anders dan de handtekening van Christiaan. Brief 3 is hoogstwaarschijnlijk in het kantoor van Thomas Alexander Holland geschreven, hij heeft mede ondertekend. De originelen van de eerste twee brieven zijn nog steeds niet gevonden. Ik kan dus ook niet zeggen of hij die zelf heeft geschreven.

Christiaan was niet de enige, regelmatig komen er andere, meestal jongens, op mijn pad. Zodra  ik iets meer over hen weet, schrijf ik over hen.
Fortuin
Willem Philip Frederik
Christiaan van Souburg
Christiaan Narcis
Christiaan Congo Loango
Ferdinand Christian Coridon
Wilhem Cornelis Constantinus
Louis van Guiné
Christiaan Lespau
Jan Rodes
Anthony Pieter Swart
Willem Cornelis Jacobus Quassie

’s Gravenhaegse courant 22 april 1748

Er is ook verwarring over de Kust van Guinee en Mali. Christiaan stelt zich in elke brief zo voor:
“Geeft met den onderdanigsten eerbied te kennen de ondergetekende Christiaan van der Vegt, geboortig aan de kust van Guinée en thans wonende te Weesp“.

De Kust van Guinee liep destijds langs de westkust van Afrika over een lengte van 6000 kilometer van Senegal tot voorbij Benin. De Nederlanders hadden hun forten aan de kust waar nu Ghana ligt met als “hoofdkantoor” van de West-Indische Compagnie het Kasteel van Elmina.

De uitslag van mijn vaders DNA gaf 3% Mali en 1% Ghana/Ivoorkust. De andere nazaten die later getest zijn, hebben geen Mali maar wel Ghana/Ivoorkust en sommigen hebben ook Senegal.
Mali is goed te verklaren door de goudhandelaren die destijds de rivier afzakten naar de kust  om daar te handelen. Ook vertelt de oral history van Nzulezu dat men afkomstig was uit Mali.

Deze foto heb ik genomen vanaf Fort Batenstein bij Butre. De rivier bereikt de kust.

De illusie kan gewekt zijn dat het onderzoek klaar is, echter niets is minder waar… ik heb het gevoel dat ik nu pas eigenlijk begin. De reis naar Ghana heeft mij nog meer bewust gemaakt van de geschiedenis en hoe weinig ik daar nog van weet.
Michel Doortmont en ik hebben op onze onderzoeksreis elke avond gewerkt. Onze bevindingen besproken, elkaars advocaat van de duivel gespeeld en kritische vragen gesteld, vondsten in kaart gebracht, Ghana rond 1740 besproken en nog veel meer.
Er is nog zoveel waar geen antwoord op is en waar ik wel heel nieuwsgierig naar ben. Het onderzoek gaat ondertussen verder dan mijn voorvader Christiaan, ook de andere jongetjes hebben mijn aandacht. “Hoe heette Christiaan?” blijft toepasselijk, veel jongetjes kregen de naam Christiaan zodat men wist dat ze gedoopt waren.
Toch blijf ik ook nog veel vragen houden over Christiaan zijn leven die ik graag wil kunnen beantwoorden met bewijzen uit bronnen. Ik heb sterke vermoedens hoe hij in Nederland kwam en aan het hof maar zou dat toch graag in originele stukken zien. Ook ben ik nog naarstig op zoek naar de gratificatie die hij aan het eind van zijn leven gehad zou hebben van Wilhelmina van Pruisen, zoals dochter Antje schrijft. Ook wanneer hij bij Douairière Frederika Louisa Wilhelmina van Brunswijk in dienst was zou ik graag weten. Ook over zijn tijd op de kermis/jaarmarkt weet ik nog niet zoveel. Nog genoeg te doen dus!
Nog vragen, stel ze gerust!