In verschillende documenten wordt er gerefereerd aan Christiaan als fluitspeler. Hier wil ik natuurlijk meer over weten en ben ik op zoek gegaan wat ik er over in mijn “Christiaan Archief” heb, om mee te beginnen.

De eerste keer dat ik er over las, was toen hij beëdigd werd bij de Schutterij als pijper in mei 1788.
Nader onderzoek leerde mij dat dit gaat om een kleine dwarsfluit van hout.

In 1821 schrijft de Burgemeester van Weesp als reactie op Christiaan zijn brief:
“des Zomers reist hij op Kermissen met eene Fluit of speelt in Spellen Voor Moorsche Koning. Of dat bedrijf hem genoegzame gelden kan opleveren om gedurende den Winter van te Kunnen bestaan is ons onbekend.”

Weer een verwijzing naar fluit spelen. Dit vraagt toch naar meer onderzoek. In hoeverre bespeelde hij dit instrument?

Narcisse, bediende van du duc D’Orléans c 1770 – Reinette

Vandaag heb ik nog maar eens de Inventarislijsten van Huize D’Arrest uit 1791, drie jaar nadat Christiaan niet meer voor hun werkte, erbij gepakt. Het gedeelte over muziek bestaat uit een aantal pagina’s, uitgeschreven staat alle bladmuziek aanwezig in het huis en de instrumenten. Nu ik weet dat Christiaan de fluit kon bespelen heb ik daar extra aandacht aan geschonken en warempel, vele stukken voor de dwarsfluit en fluit staan er genoemd!

Je zou toch bijna gaan denken dat Christiaan in huize D’Arrrest ook fluit heeft gespeeld.
Verleden jaar heb ik contact gezocht met Dr. Rudolf Rasch omdat hij een publicatie heeft geschreven over de muziek aan het Stadhouderlijke Hof. Ik heb hem de inventarislijsten toegezonden en gevraagd naar zijn indruk. We wisten toen nog niet over de Schutterij en de Kermis en Christiaan zijn fluitspel. Dit was zijn reactie:

“Wat opvalt zijn de vele symfonieën, vaak met dubbele vioolpartij. Die waren in die tijd geschreven voor twee violen (dubbel: met vier spelers), altviool, cello, twee hoorns, twee fluiten of hobo’s, tien spelers dus. Er zal in huize D’Arrest wel een zogenaamd muziekcollegium geweest zijn, bevriende muziekamateurs die regelmatig bijeenkwamen om samen te musiceren.
Concentratie is erg op ensemble muziek met viool. Nauwelijks solomuziek, geen klaviermuziek.

Bij de muziekinstrumenten zie ik: twee hoorns, een Kuipers-viool, twee andere violen, klavecimbel. Iemand heeft daar viool gespeeld, mijn eerste gissing zou zijn D’Arrest junior. De vraag is, hebben ze een zwarte jongeman mee laten spelen? De naam Presto kan naar muzikale begaafdheid verwijzen en dan speelde hij misschien ook mee, maar het is slechts een hypothese.”

Wat mij meteen opvalt is dat op de inventarislijsten dus geen dwarsfluit of fluit staat terwijl er wel bladmuziek voor was. Zou Christiaan het instrument hebben meegenomen toen hij Huize D’Arrest verliet? Zou hij met dat instrument op de kermissen gespeeld hebben?

Nu ben ik nieuwsgierig hoe het geklonken moet hebben en ben ik gaan zoeken naar een componist die op de inventarislijst staat.
“Giovanni Battista (Giambattista) Martini (Bologna, 24 april 1706 – ibid., 3 augustus 1784), beter bekend als “padre” Martini, was een Italiaans componist en muziektheoreticus. Hij geldt als de eerste “musicoloog” in de moderne betekenis.” (Bron Wikipedia)

Na even zoeken heb ik muziek van deze componist gevonden op Youtube en Spotify. De muziek heb ik toegevoegd aan de Spotifylijst “Huize D’Arrest”.

(Nu weet ik niet of dit precies het stuk is wat op de inventarislijst staat, daarvoor heb ik te weinig muziekkennis. Elke tip, op- of aanmerking is weer welkom.)

Dat Christiaan aan het Stadhouderlijk Hof heeft gewoond, geeft nog wel extra onderzoekwerk. Carolina van Oranje Nassau en haar moeder waren beide zeer muzikaal, zouden zij ervoor gezorgd hebben dat Christiaan de fluit kon bespelen?

Ik raak steeds meer overtuigd dat hij wel goed moet hebben kunnen spelen, niet alleen door de bladmuziek in Huize D’Arrest maar ook omdat hij er op kermissen voor betaald werd.

Update:
Ondertussen is er een Spotifylijst met de muziek die Christiaan gespeeld heeft!