Getekend Weesp
Omdat ik graag wil weten hoe Christiaan zijn omgeving eruit zag, speur ik ook naar afbeeldingen uit zijn tijd. Fotograferen bestond nog niet en meestal kom je dan uit bij schilderijen met huizen en/of landschappen en statige personen vastgelegd op doek.
Echter had het boek “Geschiedenis van Weesp” van A.J. Zondergeld-Hamer op bladzijde 129 een verrassing voor mij. Een tekening van Christiaan Andriessen.
Meteen ben ik op zoek gegaan en werd steeds enthousiaster. Christiaan Andriessen hield een getekend dagboek bij en hij was regelmatig in Weesp! Via Antiquariaat Frans Melk kwam ik in bezit van het boek “In mijn journaal gezet”
Opeens zag ik Weesp zoals het was in Christiaan zijn tijd en ik bleef bladeren en kijken en lezen. Ik zie mannen met hoge hoeden en vrouwen met hoeden maar ook de arme mensen tekende hij. Natuurlijk let ik het meest op de tekeningen die met Weesp te maken hebben en zie dan bijvoorbeeld het interieur van de trekschuit.

“7 julij. Een groepje in de Weesperschuit
Drie vrouwen en een klein meisje in de Weesper trekschuit. Ze zingen een kinderliedje.” Coll Amsterdams Archief
Ik weet dat Christiaan in Amsterdam gewoond heeft en ook heen en weer reisde tussen Weesp en Amsterdam. Zou hij ook met de trekschuit gegaan zijn?
Op de Beeldbank van het Amsterdams Archief vind ik een grote verzameling van tekeningen en kan ik sorteren op alle tekeningen die te maken hebben met Weesp.
“7 jan: een goeden avond, Van Tiel Christiaan Andriessen vertrekt per sjees uit Weesp, waar hij die dag heeft lesgegeven. Blad van 7 januari 1805 uit het getekende dagboek van Christiaan Andriessen.”
Ook het Noord-Hollands archief heeft een verzameling van tekeningen van Weesp door Andriessen in hun beeldbank.

brugwachter te Weesp, met blauw oog en verbonden hoofd, in hokje, over halve deur leunend, 1805/06. Coll Noord-Hollands archief
Hoe zou de brugwachter in juni 1805 aan een blauw oog zijn gekomen? Er is vast terug te vinden wie hij was. Christiaan was in 1805 nog Pluimgraaf en er hebben vast zwanen van hem gezwommen bij de brug. Zouden de heren elkaar dan “Goedemorgen” hebben toegeroepen?
Elke keer wanneer ik naar tekeningen kijk, zie ik iets anders, zoals toen ik deze nog eens goed bekeek.

“25 nov. Verhaal van het gebeurde bij het doen der belijdenis bij dominé door mej. Balk“. Coll Amsterdams Archief
Christiaan heeft ook als volwassenen belijdenis moeten doen voor zijn doop op 19 oktober 1777. “Zou deze mejuffrouw Balk ook niet gedoopt zijn als klein kind”, schiet door mijn hoofd en ik ga op zoek naar haar verhaal.
Nu komt de grootste verrassing!
Wilhelmina Balk is geboren op Berbice, haar vader is een Nederlandse planter en haar moeder heeft een Afrikaanse achtergrond. Zij is in hetzelfde jaar geboren als Christiaan en Kaatje hun zoon Teunis en kwam dus ook in Weesp. Zij volgde daar tekenlessen van Christiaan Andriessen en hij tekende haar! Hieronder al deze tekeningen.
De omschrijving bij deze tekening:
“30 jan. een westindisch preparaat Willemina Balk, bezig met het bereiden van een West-Indisch gerecht. Het onderschrift verwijst verder naar ‘een paar delicate kusjes’ die Christiaan Andriessen van haar ontving na het overbrengen van een bericht van mejuffrouw Dirkse”
Intrigerend vind ik het. Zou Wilhelmina het gezin van Christiaan en Kaatje gekend hebben? Zou Christiaan Andriessen misschien hen hebben gezien?……
Ondertussen blijf ik bladeren door het boek en zie ik hoe de wereld van Christiaan, Kaatje en hun kinderen eruit zag.
(Natuurlijk ben ik verder gaan lezen over Wilhelmina Balk en zij krijgt binnenkort een eigen post, er is genoeg over haar te vertellen en de raakvlakken tussen haar en Christiaan!)
He wat leuk, goed verhaal en mooi de plaatjes erbij goed
Ik dacht wel dat die Brugwachter jou zou bekoren! 😉
Weer een geweldig leuke vondst met veel verschillende nieuwe aanknopingspunten… En wat super leuk die illustraties, zodat je verhaal nog meer tot leven komt! Echt een plezier om te lezen 🙂
Graag gedaan!
Goed gedaan Watson! Heel leuk weer! Zo goed de verbanden weer gelegd en inzage gegeven in de tijd dat voorvader Christiaan leefde.
Die brugwachter had natuurlijk geen ruzie met de pluimgraaf moeten maken (mijn uitleg). En mijn andere voorvaders kunnen opa Christiaan vervoerd hebben met 1 van hun trekschuiten. Niet wetend dat de families de Rue en van der Vegt zich later zouden vermengen.
Complimenten.
Beste Annemieke,
Ja een geweldige bron, dat getekende dagboek van Christiaan Andriessen. Dank aan onvolprezen archivaris Isabella van Eeghen, die de bladen ooit schonk aan het Amsterdamse gemeentearchief.
Het verhaal van Wilhelmina Balk is ook te vinden in de Gids Amsterdams Slavernijverleden 2014 en het meest uitgebreid beschreven door Salvador Bloemgarten in zijn recente boek Justus Swaving’s wondere bestaan.
Beide boeken heb ik 🙂