Grietjes Dochter
Ondanks alle activiteiten rond “In de Voetsporen van Christiaan” waar binnenkort een uitgebreid verslag over komt, gaat het zoeken naar de gebeurtenissen in Christiaan zijn leven gewoon door.
Zocht ik onlangs nog naar dochter Grietje en dacht ik een schaduw van haar te zien toen er brood bij de Diaconie gekregen werd, nu heb ik een akte gevonden met haar naam, Grietje van der Vecht. Het is niet zomaar een akte maar eentje met opvallende zaken.
De akte is voor mij vertaald door M.R.D. waar ik dankbaar voor ben.
“Het jaar 1800 en twaalf, de 18e van de maand juli, om 12:00 uur is voor ons, adjunct-maire [?], ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente Weesp, kanton Weesp, departement van de Zuiderzee, verschenen Eva de Wilde, oud achtenzestig jaar, vroedvrouw, wonende te Weesp, die aan ons heeft verklaard dat op de vijftiende van de maand mei om drie uur in de ochtend Grietje van der Vecht, zonder beroep, wonende te Weesp en bevallen in het huis staande op de Grobbe, gemarkeerd No. honderd-en-drie, van een kind van het vrouwelijk geslacht, dat ons getoond is en aan wie zij als voornamen geeft Hendrika de Jong. De gezegde verklaring en vertoning vond plaats in aanwezigheid van Harme Post, oud zevenenvijftig jaar, schoenmaker, en Willem de Boer, oud zesendertig jaar, koopman, beiden wonende te Weesp, en hebben de aangeefster en getuigen deze geboorteakte met ons ondertekend, nadat deze hen voorgelezen was.
[w.g.] P. de Vries […]
Eva de Wilde
J.C. Post
Willem de Boer”
Door deze akte heb ik eindelijk een huisnummer op De Grobbe, 103 zou het moeten zijn. Nu nog vinden welk huis dat dan is op de Nieuwstraat na de naamswijziging.
Het eerste wat opvalt is dat tussen de geboorte en de aangifte bij de burgerlijke stand ruim twee maanden zit. Ik zou bijna gaan denken dat burgerlijke ongehoorzaamheid in mijn DNA zit, een kind hoort toch binnen een aantal dagen aangegeven te zijn.
Waarom zouden ze zolang gewacht hebben? Er is geen vader vermeld, zou dat de reden zijn? Zou Grietje haar vader Christiaan dat eerst geregeld gehad willen hebben? Het is niet gelukt, er staat geen vader maar ze hebben een andere oplossing gevonden om iedereen duidelijk te maken wie de vader is.
De voornaam van het meisje is: Hendrika de Jong. Ik moest wel lachen toen ik dat las. Het mag waarschijnlijk ook niet, maar het staat er wel en ik denk zomaar dat Hendrik de Jong haar vader is. Precies wat de bedoeling geweest moet zijn van deze naamgeving. Zou dit een slimmigheid van Grietjes vader, Christiaan zijn geweest?
Er duikt wel een nieuwe uitdaging aan. Hoe ga ik Grietjes dochter in de archieven terug vinden?
Hendrika de Jong van der Vegt? Hendrika van der Vegt? Hendrika de Jong?
Speurwerk genoeg!
En in de doopboeken vond ik geen dochter van Grietje maar wel een zoon van Hendrik de Jong, geboren in oktober 1812, hetzelfde jaar dat Grietje haar dochter kreeg. Zou het dezelfde Hendrik de Jong zijn?
Zag je dat “prenom” (voornaam) gecorrigeerd is in de orginele tekst? Er is dus al bij het schrijven een misverstand of onenigheid over geweest.
Ja, ik ben heel benieuwd hoe dat gegaan is. Getuige Harmen Post was familie via Kaatje de Bas haar broer.
Maire is frans voor burgemeester. In de beginjaren waren er meer aktes in het (half) frans. Ik denk dat het de locoburgemeester was.
Ik heb ook wel eens geboorteakte van ‘onwettige’ kinderen gezien die na maanden was opgemaakt maar dan was het de akte om het kind te wettigen en dat is hier niet gebeurd.
Laatst een artikel gelezen dat vroedvrouwen door de plaatselijke overheid ‘gedwongen’ werden om bij bevallingen waarvan de vader onbekend was, op een moment tijdens de bevalling dat de vrouw het zwaar had te vragen naar de naam van de vader. Reden: dan kon die overheid de kosten voor het grootbrengen bij die man neerleggen. Wsl. wist de vroedvrouw dat meneer de Jong de vader was.
Heb jij ook wel eens zo een achternaam als voornaam ingeschreven gezien?
Er waren in Weesp destijds meerdere burgemeesters en ik denk dat deze P. de Vries op het schilderij staat:
https://www.hoeheettechristiaan.nl/brievenzoektocht-deel-2/
Hendrik de Jong had al een flink aantal kinderen met zijn vrouw voor 1812. Hij overleed in 1814 (32 jaar), waarna zijn vrouw (Hieltje Hogenhout) met Evert Vis trouwt. Er lijkt geen andere Hendrik de Jong in die jaren in Weesp te wonen. (info van wiewaswie.nl)
Hij scheelde dan niet veel met Grietje, zij was 27 toen haar dochter werd geboren.
Informatieve tante
Het gebeurde wel vaker dat men bewust of onbewust een dubbele familienaam liet ontstaan door een kind de achternaam van bijvoorbeeld de moeder als voornaam te geven.Het betreft dan geen officiële naamswijzigingen bij K.B. voorbeelden: Kamerlingh Onnes en Fentener van Vlissingen. Zie ook mijn bijdrage op stamboomforum https://www.stamboomforum.nl/familienamen/2/47597/0