Hendrica Sophia van der Vegt
Deze kleindochter van Christiaan via zoon Teunis blijft mij een beetje in de mist houden maar haar leven is zo enerverend geweest dat ik wel over haar wil schrijven. Ik weet bijvoorbeeld nog steeds niet hoe zij aan haar inkomen kwam..
Haar dochter Catharina Johanna had al eerder een uitgebreid blog. (Voor de vaste lezers, zij is degene die naar Brazilië vertrok zonder haar kinderen en van het vervalste ruitjes papier).
Op een of andere manier hebben Teunis zijn kinderen geen van alle een makkelijk leven gehad.
Hendrica Sophia werd geboren op Eerste Kerstdag 1822 in Warmenhuizen. Haar grootvader Christiaan was toen 79 jaar en ik ben benieuwd of hij haar gekend heeft.
Haar broer Jan Christiaan en zus Elisabeth, van wie ik verder niets heb gevonden, werden in Amsterdam geboren, haar zus Catharina Johanna in Buiksloot. Dit klinkt allemaal heel willekeurig maar als je er een bepaalde landkaart naast legt, zie je dat het helemaal niet zo willekeurig was.
Christiaan zijn zonen Cornelis, Teunis en Christiaan jr groeven aan het Noord-Hollands kanaal en ik vermoed dat schoonzoon Joseph Elias Nassies uit Guadeloupe ook daarbij aanwezig was.
Ik vraag mij wel eens af hoe er tijdens de werkzaamheden naar deze vier donkere mannen gekeken is.
Wanneer het graven is afgelopen blijft Teunis met zijn gezin in Den Helder. Wanneer Hendrica 20 jaar is overlijdt haar moeder en een jaar later krijgt haar vader nog een zoon met Vrouwtje Brederode genaamd Teunis. Hij overlijdt een jaar later.
Op 12 mei 1849 huwt zij, 26 jaar oud, met Cornelis Willem Leijnse in Hellevoetsluis. Ik ben elke keer weer verbaasd hoe de familie steeds op allerlei plaatsen opduikt. Ik kwam tenslotte ook haar neef Cornelis Nassies in Hellevoetsluis tegen, hij ging daar aan boord van de “Petronella“. Cornelis Willem Leijnse vaart ook, hij is oa. kwartiermeester a/b Zr. Ms. “Sperwer”.
Het huwelijk duurde maar drie jaar, 1 juli 1851 overlijdt Cornelis.
Op de akte staat dat ze niet weten met wie hij gehuwd is… en het duurt tot 3 september voor deze akte wordt doorgegeven.
Op de akte staat dat hij aan boord was van het Transportschip “Prins Willem Frederik Hendrik”. Wanneer ik op Delpher de naam van het schip intoets en zoek op 1851, krijg ik veel vondsten en leer ik de route van het schip kennen. Het schip vertrok in maart 1851 met 50 soldaten aan boord naar Suriname.
Op 21 juni staat dit bericht in de De Curaçaosche courant“:
Ruim een week later overlijdt Cornelis, het was even puzzelen maar ik heb de plek van overlijden gevonden.
Het scheepsjournaal is gedigitaliseerd en online in te zien. (Dank Mieke voor alle hulp!)
Er staat dat ze het lijk van de Kwartiermeester hebben “ingenaaid”. Dat was vast nodig om hem te verzwaren want verder op staat “Met de gewone plegtigheden over boord gezet het Lijk van den Kwartiermeester C W Leynsen”
Hendrica had dus geen begrafenis te regelen….
Het schip was op de terugweg naar Hellevoetsluis. Ik heb nog niet kunnen achterhalen of het schip ook tot slaafgemaakten heeft vervoerd……
Wel logisch dat het even duurde voor het bekend was aan de wal. Ik vraag mij af hoe Hendrica gehoord heeft dat ze al zo snel weduwe was. Ze zullen het haar toch wel voorzichtig verteld hebben, ze was zwanger….
Op 11 november 1851 bevalt zij van een zoontje. Hendrica Sophia is is nu 28 jaar.
De akte is opgemaakt in tegenwoordigheid van Hendrica haar vader, Teunis. Dat wordt ook de naam die zij haar jonggeborene geeft, niet de naam van zijn overleden vader. Vind ik wel opvallend…
De volgende keer dat ik haar weer in de archieven zie is 12 augustus 1854, ze heeft en kind gekregen.
Hendrik van der Vegt wordt bij zijn geboorte niet erkend door zijn moeder en zijn vader is onbekend. Dat intrigeert mij dus… ik heb al gekeken in de woningboeken of ik Hendrica bij een andere man zag wonen, maar helaas… nog geen kandidaat ontdekt.
Drie jaar later krijgt ze een dochter met eveneens een onbekende vader, Catharina Johanna, vernoemd naar haar oudere zuster. Over Catharina Johanna haar enerverende leven heb ik een uitgebreid blog geschreven daarom zal ik nu niet verder over haar schrijven.
Op 14 april 1859 trouwt ze opnieuw, deze keer met Nicolaas Louis Lassance, een matroos. Een jaar later op 19 april, krijgen ze een dochter, Anna Maria Lassance.
Nicolaas Louis Lassance erkent niet haar andere kinderen waardoor ik denk dat Hendrik en Catharina Johanna ook niet van hem waren.
Op de site van het Nationaal Archief vind ik zijn stamboek waarin zijn zeemanscarrière staat. Ik denk niet dat hij veel thuis was.
Meer kinderen heb ik van het echtpaar niet gevonden. Het lijkt er op dat Hendrica nu in een rustiger periode is gekomen, een periode die twaalf jaar duurt.
In 1872 wordt ze weer weduwe, haar echtgenoot overlijdt in Batavia aan waterzucht.
Ze blijft achter met de 21 jarige Teunis, 18 jarige Hendrik, 15 jarige Catherina Johanna en 12 jarige Anna Maria.
In een woningboek zie ik haar terug met haar gezin, in een huis met de familie Kramer en Onel.
Als eerste van haar kinderen huwt de 17 jarige Anna Maria op 6 december 1877 met Willem van Leeuwen. Acht maanden later bevalt ze van een levenloos geboren kindje…. Verder heb ik bij hen geen kleinkinderen voor Hendrica Sophia kunnen vinden. Je zou toch hopen dat er goede tijden voor Hendrica aanbreken, niets is minder waar….
Ruim een maand na het huwelijk overlijdt Hendrica haar zoon Hendrik, 23 jaar oud in Kampen.
Hij overlijdt in de garnizoens-infirmarie, hij was in dienst. Er staat dat hij niet erkend is door zijn moeder maar dat is niet waar. Zij heeft hem het jaar ervoor erkent, anders had hij waarschijnlijk niet eens in dienst kunnen zijn. Hendrik was afgewezen omdat hij te klein was, 1 meter en 46 centimeter. (Voor het hele document, klik HIER)
Misschien heeft hij nog een groeispurt gehad, hij kwam toch in het leger door zijn nummer te wisselen met Johannes Jonker. Zijn moeder zal dit vast nog vaak betreurt hebben…
“Heden overleed na een langdurig en smartelijk lijden”
Deze advertentie vond ik de lokale krant van Den Helder. Nergens heb ik haar handtekening gezien, ik vermoed dat ze niet kon schrijven. Dat zal ook verklaren waarom “Lassance” hier geschreven staat als “Le Sanse”.
En wie die dokter was waar ze veel dank aan is verschuldigd? Die vond ik op de site van het Nationaal Militair Museum.
“Portret van officier van gezondheid 1e klasse Dr. W. Krol – Fotoalbum samengesteld ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van het Instructie Bataljon te Kampen en aangeboden door majoor A. Pompe. Coll NMM”
Negen dagen na het overlijden van Hendrik huwde zijn halfbroer Teunis met de weduwe Dieuwertje de Groot in Amsterdam. Bij Teunis staat er als beroep “matroos in zeedienst”. Ik zou wel eens willen weten wat Hendrica daarvan vond… Teunis en Dieuwertje gaven Hendrica geen kleinkinderen.
Als laatste van haar kinderen trouwt Catharina Johanna in 1890 en in 1894. Wil je daar meer van weten, klik dan HIER.
Beide huwelijken maakt Hendrica nog mee voor zij overlijdt in 1897, ze is dan 74 jaar en heeft een bewogen leven achter de rug.
Het zijn niet haar kinderen die haar overlijden aangeven….
Ze heeft wel nazaten via Catharina Johanna en ik zou het geweldig vinden om met hen in contact te komen. (Stiekem hoop ik op foto’s) Bent u een nazaat en wilt u contact, ik zou het heel leuk vinden!
Mijn emailadres: annemieke @hoeheettechristiaan.nl
Ha Annemieke, Wat weer een mooi stuk familiegeschiedenis heb je weten te traceren. Dank voor het delen. Interessant! Groet van Ineke Mok
Dank je Ineke, ik ben ook steeds weer verbaasd wat ik tegen kom.
Wat ze eerst met het lijk van C. W. Leysen gedaan hebben kan ik ook niet lezen maar wat er uiteindelijk gebeurde staat één alinea verder in het scheepsjournaal:
“Met de gewone plegtigheden over boord gezet het Lijk van den Kwartiermeester C W Leynsen”
Ja, ik denk dat ze het hebben moeten verzwaren….
De regel er onder zal ik toevoegen in het blog.
Het is inderdaad ingenaaid.
Dit heb ik gevonden op een website met nautische begrippen:
“Dodemanssteek”: laatste steek bij het innaaien van een lijk in een zeildoekse lijkenzak; de steek gaat door het neusschot van het lijk om ervoor te zorgen dat het zeil goed aan het lijk bevestigd blijft”
Brrr…
Zou Hendrica een pensioen gekregen hebben? Overal staat dat ze “zonder beroep” is.
Ergens moet toch geld vandaan gekomen zijn.,
“In zijn kombaars genaaid”.
Een kombaars is een scheepsdeken. Van oudsher was het de gewoonte dat een lijk in z’n kombaars genaaid werd, op een houten rooster van de dekventilatie driemaal over het opperdek werd gedragen en met “één-twee-drie, in Godsnaam” over boord ging over de fokkeschoot. Daarom heette doodgaan in zeemanstaal ook “over de fokkeschoot gaan”. Een kanonskogel werd meegenaaid – later werd de overledene in zeildoek genaaid, verzwaard met oude roosterijzers – om het lijk te doen zinken, c.q. de dieperik in te laten gaan. Bij de marine werd de kanonskogel netjes in mindering gebracht op de afrekening.