Huize Van der Vegt
Verschillende blogs heb ik al geschreven over de zoektocht naar Christiaan zijn woonhuis in Weesp. Er is mee gezocht en mee gedacht en dat is HIER terug te lezen. In de woningboeken vond ik dat hij in zijn laatste jaren als kostganger woonde bij zijn goede vriend Abraham Cos.
Maandag kwam ik digitaal iets tegen wat meteen mijn aandacht trok. Christiaan, dochter Grietje en meerdere leden van het gezin in de bevolkingsregistratie van Weesp tussen 1750 en 1825.
Klik op afbeelding voor het digitale archief (terugbladeren voor de anderen)
Het maakte mij zo nieuwsgierig, dat ik dinsdag meteen naar het archief in Weesp ben gereden en het origineel heb opgevraagd.
In het boek staan 9 intrigerende regels die veel nieuwe informatie geven en nieuwe vragen oproepen.
(De grootste uitvoering staat op Google Drive, klik HIER )
Op vier verschillende momenten zijn de bewoners van het huis genoteerd.
De eerste keer zijn er drie zielen aanwezig. Kaatje, Jannetje Bolland en Henderika. Ik ben vooral blij met de laatste, zij is Grietjes dochter die ik nergens meer kon vinden. Het lijkt er op dat Kaatje haar smeekbede bij de kerkenraad niet tot de doop heeft geleid en dat het meisje in 1814 is overleden. Jannetje Bolland was ik nog nooit eerder tegengekomen, was zij een kostganger, vriendin of dienstbode? Geen idee maar ze is in ieder geval naar Muiden vertrokken en daar vond in 1818 een huwelijk plaats. Zou dit dezelfde Jannetje zijn?
En waar was de rest van het gezin? Waren de zonen Cornelis, Teunis, Jan en Christiaan jr in dienst? Waren Christiaan en zijn dochters Grietje en Antje op de kermis, zoals de burgemeester schreef?
Zoveel vragen en dat over maar drie regels!
Bij de tweede telling is Christiaan thuis samen met Christiaan jr en Antje. Staat er nu achter Antje dat zij uit Den Helder kwam? Is Christiaan jr niet meer in het leger vanwege zijn lighaamsgebrek zoals staat op zijn militiebriefje en zijn z’n broers daar nog wel?
De derde telling geeft een verrassende persoon, Elias Nassies. Hij is Grietje haar partner waarmee zij later vier kinderen krijgt. Zou ik geen huwelijksakte kunnen vinden omdat hij Rooms is? Zou hij misschien ook op de kermis hebben gestaan? Later wonen ze samen in Den Helder, net als haar broer Teunis.
Alle extra informatie op de tweede pagina roept ook al veel vragen op. Wie is er naar Zeeland? Wat is er toch met Zeeland? Zoon Jan was nummerwisselaar met iemand in Zierikzee in 1815, zou dat er iets mee vandoen hebben? Waarstond het huis? En de andere grote vraag, waar was toch iedereen??
Onder de dikke streep is de vierde telling met de nieuwe bewoners van het huis. Alle kinderen zijn in 1820 de deur uit en Christiaan trekt zomers van Kermis naar Kermis (hij is dan 77 jaar) en woont ’s winters bij zijn vriend Abraham Cos.
Met een beetje puzzelen zou ik toch moeten kunnen achterhalen wanneer welke tellingen zijn geweest.
Voorlopig genoeg te puzzelen door 9 regels in een boek!
Alle hulp is zeer welkom!
Mooie vondst weer! Je schrijft dat de pagina de situatie bij verschillende tellingen weergeeft, maar ik weet niet of dat zo is. Net als nu moest je je melden bij de gemeente als je je kwam vestigen of als je vertrok. Bij bevolkingsregisters is dat meestal het moment dat de mutaties worden bijgeschreven. Daarnaast vond periodiek (meestal elke tien jaar) een volkstelling plaats, maar die werd dan in een apart register vastgelegd. Landelijk zijn bevolkingsregisters pas vanaf 1850 ingevoerd, dus dit was een voorloper. Dat betekent ook dat ik niet weet wat daar de regelgeving voor was en of het klopt dat dat register bij mutaties doorlopend werd bijgewerkt, of op vaste momente zoals jij veronderstelt.
Er waren in elk geval landelijke volkstellingen in 1795 en 1811/1813 (registres civique) dus die zou je op kunnen sporen om te vergelijken.
Dank je voor je toevoegingen! In het archief van Weesp heb ik gevraagd om de telling van 1795 maar die schijnt er niet te zijn. Dit is er wel: http://www.doekonline.nl/projects/weesp/informatie.html en met deze gegevens heb de kinderen en hun gezinnen met adressen kunnen vinden.
Ik ben het met Yvette eens dat dit geen volkstelling is, maar meer een bevolkingsregister. Opmerkelijk is dat het archief blijkbaar niet determineert wat voor stuk het precies is en van welke datum. Dat moet toch bekent zijn. Ook is de algemene verwijzing naar bevolkingsadministratie 1750-1825 niet gebaseerd op een historische administratieve indeling, maar op een recente (digitale?) indeling van het archief.
Voor de vroege 19de eeuw sprak met meestal niet van een bevolkingsregister, maar van wijk of buurtregisters, dat gereflecteerd werd door de wijksgewijze opbouw van de stukken. Met begon met wijk 1 no. 1 en liep dan alle huizen langs. De nummering van de huizen was vaak van veel ouder datum, meer dan eens gebaseerd op 17de of 18de-eeuwse belastingadministraties. In het voorliggende stuk is het curieus dat de digitale beschrijving spreekt van “Wijk 2”, terwijl Weesp werkte met de letters A tot met F.
Wat verder opvalt is dat de inschrijving administratief niet niet heel rigoreus is. De aantekeningen op de linker en rechterpagina lijken niet aan te sluiten. Hendrika zal inderdaad het ongedoopte kind zijn, maar haar naam is incompleet en de gegevens over haar status en dood staan rechts op de verkeerde regel. Uit de veranderende hand is op te maken wanneer bijschrijvingen zijn gedaan, maar zoals hierboven aangegeven is nog allerminst duidelijk hoe deze zich verhouden tot de persoonlijke geschiedenissen van de ingeschrevenen.
Hendrika haar naam zal incompleet zijn omdat die ook al vreemd was op de doopakte. Hendrika de Jong als voornaam en nergens heb ik kunnen vinden dat Grietje haar erkend. Kaatje is degene die bij de kerkeraad gaat vragen of ze gedoopt kan worden.
Aukje en ik hebben in het boek gekeken of we zouden kunnen achterhalen waar we ongeveer zouden moeten zijn. Er voor komt het Gasthuis en het Stadhuis maar men weet niet welke stegen men er tussendoor bij meenam.