Huwelijkscadeau?
Terwijl ik in het archief van Weesp in het boek bladerde waarin elke drie maanden de uitbetaling aan Christiaan stond voor zijn baan als Pluimgraaf, keek ik ook naar de linkerpagina’s. Daar stonden de ontvangsten van de stad genoteerd.
Dit is een overzicht van wat notabelen van Weesp betaalden voor stadsambten die men dan weer kon uitbesteden. Er staan een aantal voor mij bekende namen en ook Abraham d’Arrest jr, zoon van de burgemeester waar Christiaan bij in dienst was. Hij betaalde fl 300,- het ambt veerschipper naar Amsterdam. Dit wil niet zeggen dat hij zelf actief was als veerschipper, iemand kon dit van hem “huren” om zelf als veerschipper aan de slag te gaan. Deze persoon kreeg dan inkomsten van degene die mee vaarden naar Amsterdam.
In 1785 verschijnt er in de Politieke Kruier een kritisch stuk over de manier waarop dit plaatsvond in Weesp, ook vader en zoon d’Arrest worden vermeld.
“Met de andere ambten hier te Weesp is ’t even zo gelegen, de Burgemeester D..k v.n d.r H…t heeft het ambt van Veerschipper op Amsterdam, toen het vacant was, aan zyn Zoon gegeeven, die daar twee Knegts ophoud, en aan een ieder maar vyftien stuivers geeft, op die dag als het haar beurt is om te vaaren, en vervolgens houd hy alles voor zich; dit is het noch niet al, maar Burgemeester A…..m D……..t heeft dat ambt ook aan zyn Zoon gegeeven, die het ook, zo als de anderen laat waarnemen, daarënboven is die Zoon thans Burgemeester, ’t eene jaar de Vader en ’t andere jaar de Zoon“.
Het is duidelijk dat je een stadsambt alleen kreeg als je goede relaties had bij de notabelen van Weesp.
Tot mijn grote verbazing en natuurlijk ook blijdschap las ik ook Christiaan zijn naam bij degene die een stadsambt kregen.
“18 mei 1779 Ontf van Christiaan van der Vegt, turfdrager fl 5,-”
Ook turfdrager was in Weesp een stadsambt. Nu is de vraag waarom Christiaan het hier krijgt en wie hem dit gegund heeft…
Het eerste wat opvalt is de datum, 5 dagen voor Christiaan en Kaatje trouwden. Dan lijkt het toch wel sterk dat het daarmee te maken heeft?! Abraham d’Arrest senior was in deze periode burgemeester van Weesp. Zou hij zijn bediende op deze manier extra inkomen gegeven hebben zodat hij een echtgenote kon onderhouden?
Ik weet niet of Christiaan voor zijn huwelijk nog intern woonde en hoe dat gegaan is na zijn trouwen. Zou hij nu huur moeten zijn gaan betalen en gaf dit stadsambt daar de mogelijkheid voor?
Zoals bijna altijd geeft een nieuwe vondst ook weer veel nieuwe vragen. Wie weet vind ik hier nog wel antwoorden op!
Mocht je meer willen weten over de stadsambten in Weesp, dan raad ik het boek “Een kwestie van goed bestuur. Twee eeuwen armenzorg in Weesp (1590-1822)“ van Aukje Zondergeld-Hamer aan. Hierin staat bijvoorbeeld ook een overzicht van alle stadsambten, hoogte van het ambtgeld en de emolumenten.
Het vertalen van gebeurtenissen naar achterliggende overwegingen is veel invullen en raden. Mijn eerste gedachten gaan uit naar: de burgemeester heeft jaren een jonge gehoorzame hulp gehad, met exotische uitstraling; hiermee kon de burgemeester zijn zijn status tonen. Christiaan was inmiddels door zijn jonge jaren heen, zodat de gehoorzaamheid en de exotische uitstraling afnam. Door hem op deze manier een bagage mee te geven in zijn huwelijk gaf de burgemeester aan Christiaan dit als een soort huwelijksschat mee, waarmee hij de verantwoordelijkheid van zorgen voor zijn hulp Christiaan ook overdroeg aan Christiaan zelf.
Dat is een mooie gedachte. Wie weet vinden we ooit nog een document waardoor meer duidelijk wordt. (Natuurlijk droom ik af en toe van de vondst van een dagboek… )