Door mijn bezoek aan de tentoonstelling “Kijk Amsterdam 1700-1800” werd ik nieuwsgierig naar de rijtuigen van familie d’Arrest. In de inventarislijst staan ze allemaal beschreven maar ik wil ze ook graag zien met een reden.
Er zijn vele schilderijen van statige personen en een Afrikaanse bediende, op Pinterest heb ik er nu meer dan 600 verzameld. De Afrikaanse bedienden gaven hen aanzicht en ze lieten zich met hen zien.

Detail Aankomst van prins Willem V te ‘s-Gravenhage, 10 november 1762, mogelijk Paulus Constantijn la Fargue, Coll Rijksmuseum

Nu vraag ik mij af of familie d’Arrest dit ook deed met Christiaan en of zij misschien koetsen hadden waarop hij op de achterkant stond tijdens hun ritten. Zoals mensen achterop deze koetsen staan.
Ik weet door het blog van Harry Perton dat in Groningen inderdaad een Afrikaanse bediende achterop de koets meereed.

Detail Aankomst van prins Willem V te ‘s-Gravenhage, 10 november 1762, mogelijk Paulus Constantijn la Fargue,              Coll. Rijksmuseum

De familie had een koetsier, Gerrit van Wijngaarden, hij staat genoemd in het testament van Abraham d’Arrest jr met een legaat van fl, 600,-. Hij overleed echter drie maanden na Abraham jr, nog voor het testament was afgehandeld. Koetsier zijn hoorde dus niet bij Christiaan zijn taken maar mogelijk was hij wel de koetsbediende, de palfrenier.
Christiaan reisde wel met de familie mee, dat weet ik door zijn dochter Antje haar brief:
“en zelfs verscheiden malen aan het Hoff wierd genodigd, en des Suppliantes Vader insgelijks de hooge Eer genoot van uit hoofden Zijner vreemdelingschap en aardigheid meestal mede tegenwoordig te zijn,”

In de boedelinventarislijsten van Huize d’Arrest is een apart hoofdstuk voor de rijtuigen en stallen, dat is HIER in te zien.
Hieronder staan alle rijtuigen apart beschreven.

Mijn Kerstpuzzel van dit jaar is om te proberen van alle koetsen plaatjes te vinden. Doe je mee?
Wanneer er een plaatje is gevonden, plaats ik die bij de omschrijving.

“Een Engelsche koets van vieren met ijzeren assen en metalen bussen, van binnen met wit laken gevoerd, met platte lijsten, de bak extra donker bruin ’t stel citroen geel geschilderd.

Een Engelsche koets coupée op veeren met ijzeren assen en metalen bussen met neerslaande kap met chineesch kooper beslagen, van binnen met wit laaken bekleed, geschilderd met een lichte taf couleur, met chineesche vakken.

Een zwemmer koets van vieren op veeren, met dito assen en dito bussen, van binnen met wit trypt gevoen, de bak pruns, de lijsten verguld, het stel stijpe blauw.

Een koets coupée op veeren met ijzeren assen en metalen bussen met rood tryptgevoerd, verzilverde lijksten en het stel grijsgeel geschilderd.

Een transche toewagen met een voorstuk, op veeren met dito assen en bussen als voren, van binnen met wit trypt gevoerd, paars geschilderd met vergulde lijsten en stel licht grijsgeel.

Een halve Kapwagen met een vallende en vooruitzettende kap, op veeren, met assen en bussen als vooren, van binnen met geel trypt gevoerd, de paneelen wit en gebandeerd met groene vergulde slingers, het stel donker grijs met goud geschilderd.

Een vergon op veeren, met as en bussen als vooren, met een vallende kap, geroest met wit en groen trypt, ligt grijs met blauwe randen geschilderd.

Een vergon voor een persoon op veeren met een vallende kap, as en bussen als vooren, met wit laaken gevoerd, extra donker p????? met een chineesche rand op de paneelen, het stel citroen geel afgezet in de smaak van de bak.

Een Haarlemsche chais met groene zijde gevoerd, opleggende veeren met lange en korte boom, lichttafgroen couleur met rosenrood en wit in chineesche smaak geschilderd.

Een Chais met groen trypt gevoerd, effen groen met donkere lijsten geschilderd.

Een Toesleeder gevoerd met rood trypt, van buiten lichtgroen met goud geschilderd.

Een Poolschen Narreslee met een ijzeren stoof, gevoerd met wit trypt, en een wit trypt verkl.. van buiten, groen met goud en met .aas en bloemwerk geschilderd.

Een priksleede appelbloesem couleur met goud en madaillon.

Een groen geschilderde open buiten waagen.

Een Koekensleede.

Twee boerenwagens

Een stortkar”

In Nederland zijn rijtuigenmusea die ik volgens jaar ga bezoeken.
In ieder geval naar het Rijtuigenmuseum in Valkenswaard en naar Landgoed Nienoord waar ook een rijtuigenmuseum is.

Gezicht op Paleis Het Loo, gezien vanuit het zuiden, F.J. Walther, 1760 Coll Rijksmuseum

Iedereen goede dagen gewenst!