Het eerste bezoek aan het Koninklijk Huisarchief was indrukwekkend. Indrukwekkend, niet alleen omdat ik mijn rijbewijs moest inleveren en er een paleispas voor terugkreeg, maar ook omwille van het gebouw zelf en de wetenschap hoeveel geschiedenis daar in documenten ligt.
We kregen een plaats toegewezen in een kamer met grote schilderijen aan de muur van leden van de koninklijke familie.  Koning Willem I, zijn broer Frederik en anderen keken naar ons terwijl wij omringd waren door documenten van en over hun voormoeder Maria Louise van Hessen – Kassel. (1688 – 1765) Zij werd in Friesland liefkozend Marijke Meu genoemd en dat kan ik nu, na het lezen van zoveel documenten, goed begrijpen. Zij voelde zich verbonden met de Friezen.

Christiaan schrijft in zijn brief van 13 november 1815 dat hij bij haar in dienst is geweest in 1764.
Dit was een jaar voor haar overlijden en daarom zijn we daar begonnen met zoeken of we hem, of een schaduw van hem, ergens tegen komen. We (Michel Doortmont en ik) hebben haar testament ingezien en de inventarislijsten van haar bezittingen. Er is ook een lijst met de kamers van haar hofhouding en hun namen en soms de functies erbij.

Kamers:
H. Wehrman
Stebel
M. Hurter en J.P. Hebel
Castelaine: L.S. Overman
Kameniers: D.C. Keller, J.S. Eckhardt, C.L. Bruining, Koeglern
Laquaijs: 3 bedden
Meidenzolder:  3bedden
Laquaijs Zaal: Helbardiers 1 bed, Porteurs 1 bed
Waschmeid
de Jonge van Weheman

In een ander archiefstuk lagen documenten die de leden van haar hofhouding hadden ondertekend bij het ontvangen van hun legaat, door haar geschonken. Zo kwamen wij aan hun initialen.

Tijdens mijn voorbereidingen had ik het boek Afkomst, godvrugtig leven en zalige dood van Hare Doorlugtigste Hoogheid Maria Louise, Princesse Douairière van Oranje en Nassau, geboren Landgravin van Hessen-Cassel …;H.A. de Chalmot 1765 gevonden. Dit boek is ook aanwezig in het archief en beschrijft uitgebreid alle deelnemers aan de lange rouwstoet. (afbeelding via Rijksmuseum)

Lijkstatie van Maria Louise te Leeuwarden, 1765, Rienk Jelgerhuis, 1765

De stoet begon met haar “Hofgezin”, staat er geschreven. Dit zegt wel in één woord hoe belangrijk zij voor haar waren.
Wanneer we dit overzicht naast de lijst van de kamerbewoners leggen en van degenen die een legaat kregen, hebben we een goed overzicht van de leden van haar hofhouding met hun functies en bijna alle namen. We missen alleen nog de namen van de lakeien.

Christiaan/Presto staat hier niet bij, wat vraagtekens zet bij wat hij bedoelde toen hij schreef: “Dat de Suppliant in den Jare 1764, benevens twee van zijne landslieden Coridon en Citron in dienst is gekomen van wijlen haare Koninklijke Hoogheid Mevrouw de Douariere van Oranje Nassau en Vriesland“.
Er liggen nog veel stukken om nader te onderzoeken en we zien nog mogelijkheden genoeg.

In het testament van Maria Louise van Hessen Kassel staat geschreven: “Onze kameniers en verdere domestiquen die zig buyten ampten en verdere middelen van bestaan bevinden, recommendeeren wij aan de genadige voorsorge van onzen kleijnzoon den Heere Prince van Orange en Nassau, met versoek om voor desselfs subsistentie te wille sorge dragen ‘t zij door deselve in Zijn Hoogheids dienst over te nemen, ‘t zij op eenige andere best convenieerende wijse.”

Misschien vinden we documenten in de archieven van Prins Willem V waarin meer staat over wat er gebeurd is met het hofpersoneel van zijn grootmoeder waar hij de zorg voor kreeg. Misschien staan daar ook de namen van de lakeien bij die wij nog niet weten.

Online vond ik op de site van het Rijksmuseum nog iets wat dit blog helemaal compleet maakt. (Klik op de afbeelding voor de grote versie)

Hofhouding in de begrafenisstoet van prinses Maria Louise, 1765, Rienk Jelgerhuis, Abraham Ferwerda, 1765

Het “Hofgezin” getekend met van sommige leden de namen erbij. In deze serie van het Rijksmuseum zijn er nog meer personen individueel getekend maar ik zie er geen Afrikaanse man  tussen lopen. Het speurwerk gaat dus door!

Ik wil graag mijn dank uitspreken aan het Het Koninklijk Huisarchief en haar medewerkers, dat zij mij in de gelegenheid stellen om dit onderzoek te doen, dat ik er over mag bloggen  en voor alle hulp ontvangen.
Dank u wel.