Dit is de vijfde onbekende geportretteerde in het Project “Nog Onbekend”.
Tijdens de tentoonstelling “Act II” van Joyce Vlaming willen we proberen om de namen te achterhalen van vijf van de personen uit de tentoonstelling. We nodigen iedereen uit om mee te doen met de zoektocht.
Meer over het project is HIER te lezen.
Het gehele schilderij is HIER te zien.
De onbekende man op dit schilderij wordt omschreven als ‘Indische jongen’ of ‘slaaf’. Hij houdt een parasol vast.
De andere man op het schilderij is vermoedelijk Jacob Mathieusen, opperkoopman van de VOC,
met daarnaast zijn vrouw. Op de achtergrond is het kasteel van Batavia (het huidige Jakarta) zichtbaar en zie je de retourvloot van de VOC die gereed ligt op de rede. Als teken van verbondenheid wijst de koopman met zijn stok naar de schepen.
We realiseren ons dat deze zoektocht de lastigste zal zijn van de vijf maar als we het niet proberen, lukt het zeker niet.
Onderzoeken:
– Hoe heette deze jongen?
– Wie was Jacob Mathieusen? Waar verbleef hij in Nederland?
– Dopen – Trouwen – Begraven
Doorzocht:
Beste Annemieke,
Op de site van het Rijks staat een heel andere naam!?
‘Links staan een VOC-koopman, vermoedelijk Jakob Martensen, en zijn vrouw. Achter hen is een slaaf weergegeven die een zonnescherm, een pajong, boven hun hoofd houdt. In de Javaanse cultuur was dat een teken van status. Op de achtergrond is het Kasteel van Batavia zichtbaar. Rechts ligt de retourvloot van de VOC gereed op de rede. Als teken van verbondenheid wijst de koopman met zijn stok naar de schepen’.
https://www.rijksmuseum.nl/nl/collectie/SK-A-2350
In het VOC register van opvarenden vind ik geen Jacob Martensen, wel heel vaak een Jacob Martens. Velen komen uit Amsterdam.
Daar vind ik in het ondertrouwregister in 1654 een Jacob Martensen.
Groet, Volkert
Dank voor de informatie Volkert. Interessant, we gaan er naar kijken.
Groet, Joyce
Afgelopen dinsdag hebben Annemieke en ik het Amsterdamse stadsarchief en de bibliotheek van het Rijksmuseum bezocht. We hebben in ons onderzoek naar onbekende nr 5 mogelijk een nieuwe aanwijzing gevonden.
Eerder gaf Volkert al aan dat er wat onduidelijkheid is over de naam van de opperkoopman. We vroegen de documentatiemap op in de bibliotheek van het Rijksmuseum en daarin vonden we een interessant krantenartikel. Zie hierboven.
De datum van het artikel is onbekend, maar er is dus eerder uitgebreid onderzoek gedaan naar de opperkoopman. Toen vermoedde ze dat het om Barent Pietersen Grootebrouck ging en zijn vrouw Catharine Paets. Pietersen Groottebrouck was opperkoopman in Suratte en sterft uiteindelijk op de terugreis naar Nederland. In het artikel staat een deel van zijn geschiedenis omschreven. Hij vertrok op 1 december 1640 uit Batavia. Jakob Martensen (ook wel als Jacob Mahiewsen of Jacob Mathiesen omschreven) nam na zijn overlijden op 5 februari 1641 het opperbevel over. Deze informatie staat beschreven in de catalogus van de tentoonstelling Ontmoeting met Azie uit 2002. We weten dat Albert Cuyp het schilderij in Nederland heeft gemaakt. De retourvloot was toen weer in Nederland, en Pietersen (pietersz) was dus al onderweg overleden. Het Rijksmuseum is er daarom vanuit gegaan dat het daarom om het echtpaar Martensen/Mathiesen gaat op het schilderij. Dat klinkt aannemelijk. Maar wie is dan de bediende? Zou het zo kunnen zijn dat het hier toch om de bediende van Pietersen gaat? De volgende stap is om de administratie van de schepen na te gaan. Hoe heette het schip waar ze op zaten? En wie waren er allemaal aan boord?