Petrus zijn vader – Deel 1

Hoe heette Christiaan? Geplaatst op 27 oktober 2018 door

Eigenlijk hoort Petrus niet in mijn onderzoek, ik zeg altijd dat ik Christiaan, zijn kinderen en kleinkinderen onderzoek maar deze kleinzoon van kleindochter Kaatje kan ik niet overslaan. Waarom niet zal straks duidelijk worden.
Ik zal eerst Petrus zijn plek in de nazatenstamboom uitleggen en die is ook nog niet zo eenvoudig. Ik begin bij zijn moeder Dirkje, die officieel Kortman heet. Mijn onderzoek heeft uitgewezen dat zij echter niet de dochter is van Jan Frederik Willem Kortman (1819-1893) maar een kind van Hendrik Bekkers, net als mijn overgrootvader.  De details zal ik hier niet schrijven maar zijn te lezen op Koekoekskind. Dirkje haar moeder Kaatje kreeg ongehuwd zes kinderen die allemaal “Vader Onbekend” op hun akte hebben staan. Zo heet ook het blogje wat ik heb geschreven waarin ik aantoon dat Hendrik inderdaad de vader is.

Petrus heet officieel Hogervorst en zo staat hij ook in vele stambomen van zijn nazaten. Hij werd bij het huwelijk van zijn moeder Dirkje met Jan Hogervorst erkend.
Zie je ook wie de getuige is, Hendrik Bekkers haar vader die niet op haar geboorte akte staat. Dirkje heeft voor haar huwelijk toestemming moeten vragen aan de man die wel op haar geboorte akte staat en dat had heel wat voeten in de aarde. Alle documenten daarover staan op de Google Drive.

Petrus is geboren op maandag 23 juni 1873 en ik heb mij heel lang afgevraagd waarom hij de naam Petrus kreeg. De naam komt niet voor in de familie en lang heb ik gezocht naar een mogelijke vader met de naam Petrus. De oplossing lag ergens anders en dankzij mijn Katholieke schoonfamilie weet ik over naamdagen. De naamdag van de apostel Petrus is 29 juni, de eerste zondag na Petrus zijn geboorte. Ik denk zomaar dat hij die dag gedoopt is. Achter zijn naam staat geschreven “illegitimum“, onwettig.
Dirkje haar zus Alida (14) en haar broer Hendrik (17) waren de getuigen. Mijn overgrootvader Anthonie was toen 8 jaar oud. Mijn vader herinnert zich nog bezoeken in Weesp aan zijn tante Alie(da). Zo jammer dat hij geen verhalen van haar weet…. Wel heb ik een foto van haar met haar echtgenoot.
Terug naar Petrus, want waarom dit blog over hem?

Een nazate van Petrus, ik noem haar Teuntje, heeft voor het onderzoek haar DNA laten testen. Zij is een generatie lager dan mijn vader en de verwachting was dat zij ongeveer net zoveel Afrikaans DNA zou hebben als ik, ongeveer 2%.
De verrassing was groot:
Zij heeft net zoveel Afrikaans DNA als mijn vader……. Natuurlijk ben ik daar blij mee, meer DNA van Christiaan maar hoe kan dit?? Bij Ancestry en MyHeritage staat dat de match met de andere nazaten groter is dan volgens de stamboom zou moeten zijn. Ook geeft Gedmatch aan dat ze een generatie dichter bij bijvoorbeeld mijn vader staat dan ze volgens de stamboom is.

Deze puzzel heeft mij heel lang bezig gehouden en na enkele weken ben ik digitaal naar Wim Penninx gestapt met mijn mogelijke oplossing.
“Ik heb een hele vreemde vraag”, zei ik tegen hem, “zou de onbekende vader van Petrus ook een nazaat van Christiaan kunnen zijn?” Wim was even stil en reageerde daarna met “Zo vreemd is deze vraag niet, integendeel zelfs”.

Vanaf dit moment begon Wim met zijn speurtocht via DNA naar wie dan Petrus zijn vader kon zijn. Het duurde niet lang voordat Willem Vermeulen ook aansloot.  Enorme excelsheets waarin alle gegevens over de grote van de matches met de andere nazaten in zijn verwerkt kwamen mijn kant uit. Rekentabellen en dwarsdoorsnedes werden gemaakt om uit te vinden wie Petrus zijn vader is.

Al eerder werd er een nazaat van Petrus getest. Freddy was heel blij met het zichtbare Afrikaanse DNA. Hij is een generatie onder mij en nu we terugkijken heeft hij eigenlijk meer Afrikaans DNA dan past bij zijn plek in de nazatenstamboom. Echter was dit veel minder opvallend dan bij Teuntje en heb ik daar niet verder over nagedacht.

Op dit moment zijn er drie kandidaten, naaste familieleden van Petrus zijn moeder Dirkje en nazaten van Christiaan.
De geteste nazaten van Petrus zijn op de hoogte van deze ontwikkelingen en akkoord dat ik erover schrijf. We willen allemaal graag weten wat er gebeurd is, wie Petrus zijn vader is. Ook al kan het een ongewenst antwoord zijn…..

Om meer zekerheid te krijgen, wordt nu de zus van Teuntje, ik noem haar Alida, getest. Haar DNA kit is onderweg naar Ancestry en zodra de uitslag bekend is, zullen haar gegevens ook verwerkt worden in de excelsheets.

Waarschijnlijk weten we dan wie Petrus zijn vader is…..

Lezing in Rosmalen / Den Bosch

Hoe heette Christiaan? Geplaatst op 21 oktober 2018 door

De afgelopen dagen heb ik mijn lezing hier en daar weer aangepast en een extra slide toegevoegd, speciaal voor deze lezing.

Voor mij is dit wel een speciale, de zaal is groter dan ik gewend ben en nu ben ik lichtelijk nerveus dat er veel lege stoelen zullen zijn…
Op mijn facebookpagina heb ik een bericht geplaatst over deze lezing, vorige aanwezigen hebben er onder hun recensie geplaatst en ik moest er bijna van blozen.

De lezing is ook aangekondigd in het Stadsblad van Den Bosch.
Ze hebben de lat meteen maar hoog voor mij gelegd:
“Velen volgen bekende Nederlanders die op zoek zijn naar hun voorouders in het tv-programma Verborgen Verleden. Zij weten vaak niet dat ook minder bekende Nederlanders boeiende en ontroerende verhalen hebben over hun voorouders. Annemieke van der Vegt is daarvan een prachtig voorbeeld”

Mocht je nieuwsgierig zijn naar het leven van Christiaan van der Vegt, mijn zoektocht naar zijn vergeten levensverhaal en wil je goed kunnen zitten, is dit je kans. Volgens mij is er nog voldoende plaats!

23 oktober 2018 in Rosmalen (bij Den Bosch)
Aanvang 20:00 uur
Voor de Nederlandse Genealogie Vereniging afdeling ‘s-Hertogenbosch en Tilburg
Locatie: Perron-3, Hoff van Hollantlaan 1, 5243 SR Rosmalen
Meer informatie op de site van “Ontdek jouw Verhaal”

Surinaamse matches

Hoe heette Christiaan? Geplaatst op 16 oktober 2018 door

Christiaan zijn zoon Jan vertrok in 1815 naar Suriname, hij was toen 26 jaar.

Hoe het leven er in Suriname in die tijd eruit zag, kan ik zien door de ogen van Gerrit Schouten, zoon van de Nederlandse gouvernementsambtenaar Hendrik Schouten en de Surinaamse Suzanna Hanssen. Hij maakte diorama’s, kijkkasten, over het dagelijks leven. Zou Jan dit ook gezien hebben?

Diorama van de Waterkant van Paramaribo, Gerrit Schouten, 1820

Diorama van de Waterkant van Paramaribo, Gerrit Schouten, 1820. Coll Rijksmuseum

Ik heb van Eveline Sint Nicolaas het boek over deze kijkkasten gekregen als dank voor de rondleiding die ik haar en haar team destijds heb gegeven tijdens de tentoonstelling “Uit de Schaduw” in Weesp. Ik blijf er in kijken!

Het militaire leven van Jan staat beschreven in de militaire stamboeken maar van zijn leven daarbuiten weet ik nagenoeg niets. Zelfs geen akte van zijn overlijden op 20 november 1839 of een begrafenisakte. Ik weet wel dat hij brieven ontving…..
In 1833 is er een advertentie in de Surinaamsche Courant:
Surinaamsche courant Van der VegtEn ook in de krant van 03 januari 1835 wordt vermeld dat J. van der Vegt een onafgehaalde brief uit 1834 heeft. Wie zou hem geschreven hebben? Zijn zus Antje? Zijn broer Christiaan? Zij konden beide schrijven. Er moet contact geweest zijn tussen Weesp en Paramaribo. Bij Antje haar brief aan de Koning in 1830 was een bijlage toegevoegd met een overzicht waar haar broers en zussen waren.
Bij Jan staat er dat hij “Korporaal bij de Indische Jagers op Suriname” is. In zijn stamboek staat dat hij 1 september 1827 benoemd was als Korporaal bij de Koloniale Guides. Hoe konden ze dit anders weten dan door een brief van Jan?

Koloniale Guides 1825-1827 Courtois en Madou Coll nmm

Koloniale Guides 1825-1827 Courtois en Madou     Coll. nmm

Of zouden de brieven afkomstig zijn geweest van iemand uit Suriname? In de 26 jaar dat hij daar woonde zal hij toch vast contacten hebben opgedaan.
Ik zou zoooo graag de inhoud van die brieven willen weten!

De afgelopen maanden krijg ik steeds hoop dat ik meer te weten kan gaan komen over Jan zijn leven in Suriname buiten het leger om. Ik hoop al lange tijd dat hij vader is geworden. Mijn zoektocht door de online archieven heeft helaas nog tot niets geleid…….

MAAR!
De laatste tijd komen er soms DNA matches tussen de nazaten van Christiaan en mensen afkomstig uit Suriname…. Zou Jan kinderen hebben verwekt en matchen nu zijn nazaten met ons?
Ook Chloë heeft nu een match in Suriname!

Ik hoop zo dat ik met deze matches in contact kan gaan komen om samen met hen te gaan kijken naar hun voorouders die verwekt zijn tussen 1815 en 1839. Wanneer ik dit kan doen met nazaten van verschillende families, vinden we misschien wel de gezamenlijke voormoeder die een kind heeft gekregen van Jan van der Vegt, zoon van Christiaan van der Vegt.

We kunnen beginnen om te kijken of er een DNA match is op Gedmatch. Daar staat met #A987827 de persoon die gecreëerd is met al het Afrikaans DNA van de nazaten van Christiaan.
Heeft u een DNA test gedaan en matcht u met één van Christiaan zijn nazaten, ik hoor dat graag!

Christiaan zijn Verklaring

Hoe heette Christiaan? Geplaatst op 6 oktober 2018 door

Op 27 september 1820 ging Christiaan naar Johannes Houtman, vrederechter in het kanton Weesp met zijn kantoor op het Grote Plein om een verklaring te laten schrijven.

De akte die hij daar heeft laten opmaken, heb ik al vanaf het begin van het onderzoek. In 2013 heb ik er een klein blogje aan gewijd, destijds kon ik het nog niet helemaal plaatsen. Ook was het toen nog niet gedigitaliseerd en heb ik er voor €16,- betaald.
Nu heb ik meer inzicht op de gebeurtenissen in zijn leven waardoor ik het iets meer kan begrijpen. Al blijft het nog een beetje mysterieus…

Eerst maar even een overzichtje hoe Christiaan zijn leven eruit zag in 1820.
In 1817 schreef hij zijn derde brief aan de koning, zijn dochter Antje schreef dat hij de laatste jaren van zijn leven een gratificatie ontving van Wilhelmina van Pruisen, weduwe van Stadhouder Willem V. Het lijkt erop dat hij deze jaren wat geld heeft.
21 januari 1818 overleed Kaatje en werd hij weduwnaar.
11 februari 1820 huwde Christiaan jr met Marretje en op 15 augustus dat jaar werd zijn derde kleinkind Catharina, dochter van Teunis, geboren.

Wat ging Christiaan doen bij de Vrederechter op 27 september? Hij liet een verklaring opmaken.

“In den Jare achtienhonderd en twintig den vijfentwintigsten September, compareerde voor ons Johannes Houtman, Vrederegter des Kantons Weesp, Arrondissement Amsterdam, geadsisteerd , met onzen Griffier, ten onze huize op het grote plein nr 29 te Weesp,
de persoon van Christiaan van der Vecht, Turf en Koorndrager wonende te Weesp, welke aan ons verklaarde te consenteren met verzoek aan den Ambtenaar van den Burgelijke Stand de noodige publiciteit volgens de bestaande wetten daaromtrent te geven, dat Antje van der Vecht, wonende te Weesp, meerderjarige dochter van hem en van wijle zijne huisvrouw Catharina, ook wel genaamd Kaatje de Bas, zich in huwelijk begeve met Nicolaas Britting, Directeur van een vier Kronen Spel, wonende te Dordrecht, meerderjarige zoon van Alexis Britting en Elisabeth Pieters, beide overleden, waarvan hij verzocht akte, dewelke wij hem hebben verleend, en heeft hij met ons en onze Griffier na gedane voorlezing geteekend.”

Christiaan ondertekent met “Vecht” terwijl hij anders altijd met “Vegt” schrijft en hij betaalt “negen en vijftig cents“.

Waarom zou hij deze akte hebben laten opmaken?
Antje en Nicolas huwden op 26 september 1821 in Dordrecht, op één dag na een jaar na het opmaken van deze akte. Even heb ik gedacht dat Antje misschien zwanger was en Christiaan op deze manier haar eer wilde veiligstellen.
Antje was echter toen nog niet zwanger. Haar zoon Alexander werd op 24 augustus 1821 in Rotterdam geboren. Ze lagen met hun schuit in de stad.
Wat zou dan de reden kunnen zijn van deze verklaring?
Zou hij deze verklaring hebben laten opmaken om duidelijk te maken dat hij toestemming gaf voor dit huwelijk? Een jaar van te voren…

Nog steeds blijft voor mij de vraag waarom Christiaan deze akte liet opmaken en waarom al in 1820?
“consenteren met verzoek aan den Ambtenaar van den Burgerlijke Stand de noodige publiciteit volgens de bestaande wetten daaromtrent te geven,”

Deze zin heb ik verscheidene malen gelezen. Blijkbaar was Christiaan op de hoogt van de bestaande wetten maar waarom vraagt hij de Vrederechter een verzoek richting de ambtenaar van de burgerlijke stand te maken? Zou de ambtenaar iets achterwege hebben gelaten? Zouden er meer van dit soort aktes zijn opgemaakt?

Wanneer ik ga kijken bij de huwelijke bijlagen van Antje en Nicolaas, zie ik iets opvallends.
Zie je het?
Dit document is de dag nadat Christiaan bij de Vrederechter was, opgemaakt in Weesp. Het wordt tijd dat ik mij ga verdiepen in alle procedures rond een huwelijk begin 19e eeuw, want ik heb geen idee of dit uitzonderlijk is…

In de bijlagen is ook terug te vinden dat in juni 1821 er in Weesp een aankondiging was van het huwelijk tussen Antje en Nicolaas.
Bijna een jaar nadat Christiaan bij de Vrederechter was op het Grote Plein in Weesp.

Het Grote Plein in 1937, ruim 100 jaar nadat Christiaan er liep. Coll Luc Cornelissen.

Een PS:
Ik realiseer mij nu dat Christiaan een dag na het huwelijk van Antje en Nicolaas zijn vierde brief naar de Koning schreef, een brief waar duidelijk uit blijkt dat het hem niet goed ging…..

Praten over Christiaan met: Dr. Helberg

Hoe heette Christiaan? Geplaatst op 29 september 2018 door

Veel weet ik over Christiaan maar ook veel niet. Er zijn zaken die niet terug te vinden zijn in archieven maar die misschien wel in te schatten zijn, te ontdekken zijn door gesprekken met mensen die veel kennis hebben over een onderwerp. Onlangs heb ik voor het eerst zo’n gesprek gehad en het gaf mij prachtige nieuwe inzichten.

Ik ben dankbaar dat Dr. Helberg met mij wilde praten, hij is voor mij de perfecte persoon om over dit onderwerp te praten. Hij is kinder- en jeugdpsychiater, afkomstig van Curaçao en heeft hij veel kennis over transculturele psychiatrie.

Al jaren verwonder ik mij over de manier waarop Christiaan in het leven stond ondanks alles wat hij als kind heeft meegemaakt. Mijn vraag aan Dr. Helberg was wat voor trauma’s jongetjes gekregen kunnen hebben die meegemaakt hebben wat de Afrikaanse kindbedienden hebben meegemaakt.
Wanneer ik op internet zoek naar een omschrijving van trauma vind ik op de site www.psy-zo.nl woorden die zeggen wat ik erbij denk en die duidelijk maken waarom ik er alert op ben tijdens het onderzoek.
“We spreken van een trauma als het gaat het om herinneringen aan schokkende gebeurtenissen die zich blijven opdringen, waaronder angstwekkende beelden zoals herbelevingen, flashbacks en nachtmerries. Andere klachten die vaak voorkomen zijn schrik- en vermijdingsreacties“.

We zijn begonnen met een overzicht van Christiaan zijn leven, ik liet Dr. Helberg kennis maken met Christiaan, namen we de brieven door en kwam voor mij het eerste nieuwe inzicht.
In 1815 is Christiaan ongeveer 72 jaar oud en wordt de eerste brief geschreven, kijkt hij terug naar toen hij 21 jaar is. Er staat: “Dat de Suppliant in den Jare 1764, benevens twee van zijne landslieden Coridon en Citron in dienst is gekomen van wijlen haare Koninklijke Hoogheid Mevrouw de Douariere van Oranje Nassau en Vriesland”

We hebben stilgestaan bij de keuze van het woord “landslieden”, Christiaan identificeerde zich op late leeftijd nog met zijn afkomst van de kust. Hij zag niet, zeg maar, mensen uit Weesp als zijn landslieden maar wel deze andere Afrikaanse bedienden. Het lijkt er sterk op dat hij een sterk gevoel van zijn identiteit heeft gehad, ook nog toen hij bijna 70 jaar in Nederland was.

Eigenlijk denk ik nooit zo na over zijn eerste jaren bij zijn ouders, mijn onderzoek begint bij het moment dat hij bij zijn ouders is gestolen, zoals zijn dochter Antje later schrijft.
“Vader als Kind Zijnde door de Guineesche is gestolen”

In dit gesprek stonden we stil bij zijn eerste jaren, ergens aan de kust van het hedendaagse Ghana.

Uitzicht vanaf Fort Batenstein bij Butre op de kust van Ghana. Foto: Annemieke van der Vegt

Dr. Helberg vertelde dat de eerste levensjaren van groot belang zijn voor de manier waarop je voor de rest van je leven, in het leven staat. Standvastigheid, weerbaarheid en veerkracht krijg je in die jaren mee. Nou, daar heeft het Christiaan inderdaad niet aan ontbroken.
De volgende fase hebben we nog niet besproken, de fase nadat hij bij zijn ouders weg was en nog niet in Nederland. De periode in het Kasteel van Elmina. Ja, nog niet want er gaat nog een vervolg komen en daar verheug ik mij enorm op.

Binnenplein van Kasteel Elmina aan de kust van Ghana. Foto: Annemieke van der Vegt

De fase die we wel besproken hebben is Christiaan zijn verblijf als jong kind in Nederlands hoge kringen. Volgens zijn brieven diende hij Carolina van Oranje Nassau, hier met haar ouders en broertje. Christiaan was net zo oud als zij. Caroline was vijf jaar oud toen zij twee Afrikaanse jongetjes cadeau kreeg. Dat was vlak na de doop van haar broertje Willem, die hier bij zijn moeder Anna van Hannover op schoot zit.

Stadhouder Willem IV (overleden 1751) met zijn vrouw en kinderen; portret vervaardigd omstreeks 1750. Maker onbekend. Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Willem_IV_van_Oranje-Nassau

Tot nu toe heb ik niet echt nagedacht over hoe dat geweest is. Over hoe die kringen leefden en wat hij daarvan meekreeg… en ik ben nu al aan het bedenken met wie ik daarover kan praten en heb al een idee.

Christiaan werd opgevoed, wilde ik schrijven maar de vraag is, werd hij wel opgevoed? Of kwam hij in een soort keurslijf terecht? Hij diende, voor zover we nu weten, aan het Stadhouderlijk hof tot 1765, hij was toen ongeveer 22 jaar.  Dr. Helberg gaf aan dat die jaren moeten invloed hebben gehad op wie hij is geworden. Ontsporen behoorde waarschijnlijk niet echt tot de mogelijkheden. Er werd hem geleerd hoe zich te gedragen.

Dr Helberg en ik gaan in ons volgende gesprek ook in op de gevolgen van op deze manier volwassen worden in het algemeen. Wat het echt voor Christiaan heeft betekend weten we natuurlijk niet. Ik weet wel dat ik tot nu toe nergens iets gevonden heb waaruit blijkt dat Christiaan later in zijn leven ontspoorde. Goed, hij kon kwaad worden, dat weet ik wel maar ik denk dat hij dat meer werd omdat hem de mogelijkheid tot meer zelfstandigheid werd ontnomen.

In zijn brieven is niet zijn eerste vraag naar geld, hij vraagt zijn banen terug, wil geld verdienen. Hij loopt in 1815 naar Krefeld en treedt op tijdens de kermis om geld te verdienen. hij was toen 72 jaar. Ik verwonder mij steeds dat hij onafhankelijk blijft van zijn kinderen. Al waren zij nog bezig hun leven op te bouwen, de meeste trouwden pas na 1820.

Zijn drang naar onafhankelijkheid en zelfstandigheid zou wel een gevolg kunnen zijn van zijn leven als dienaar tot zijn 45ste levensjaar.

“In the end these things matter most:
How well did you live?
How well did you love?
How deeply did you let go?”

Dr Helberg eindigde de sessie met deze woorden voor mij om zo eens naar Christiaan zijn leven te kijken. Vooral de laatste zin raakte mij, ik denk dat Christiaan inderdaad datgene wat hem als kind is aangedaan, los gelaten heeft.
Ik verheug mij op het volgende gesprek!