DNA Zoektocht naar Afrikaanse familie (3)

Hoe heette Christiaan? Geplaatst op door

Vanaf bijna het begin van de zoektocht naar “Hoe heette Christiaan?” heb ik ook gehoopt en gedroomd op een connectie met Christiaan zijn familie. In 2014 was mijn vader de eerste die zijn DNA afstond om te laten testen en nu hebben meer dan 10 nazaten meegedaan in de zoektocht naar onze Afrikaanse familie en afkomst.

Afgelopen week gebeurde hetgeen wat bijna iedereen tegen mij zei dat het onmogelijk was…

Via Gedmatch had ik een maand toegang gekocht op TIER, een extra waardoor ik per chromosoom de matches op “Christiaan van Weesp” (samengesteld uit al het Afrikaans DNA van de nazaten) kan zien.
Op Chromosoom 11 gebeurde het!
Een match met MissX die op die plek van het chromosoom alleen Afrikaans DNA heeft. Alle nazaten van Christiaan hebben op een chromosoom een mix van Afrikaans en Europees DNA. Zij zijn tenslotte niet alleen de nazaat van Christiaan maar ook van Kaatje. De kinderen kregen 50% van elk.

Minsten drie keer heb ik alles gecheckt, daarna heb ik digitaal bij Wim Penninx, mijn steun en toeverlaat bij alle DNA vragen, aangeklopt met de gegevens.
Hij is meteen gaan rekenen en kwam toen terug en typte dit:
“Het stukje dat je aanwijst is vrijwel volledig Afrikaans. Het kan dus geen Europese match zijn. Nu ben ik even stil. Volgens mij heb je je eerste Afrikaanse stukje gevonden in een persoon die niet van Christiaan afstamt.”

Ik kan niet beschrijven hoe ik mij toen voelde….. het was als een rollercoaster in de wereld van Harry Potter…. Om eerlijk te zijn, ik heb een keer heel hard in huis geroepen: “Er is een match naar onze Afrikaanse familieeeeeee”

Natuurlijk is dit nu met één persoon en hoop ik dat andere leden van haar familie ook willen gaan testen om meer zekerheid te krijgen maar…. het wijst echt alleen maar die ene kant op.

Het is nu vier dagen later en vanmiddag heb ik MissX een email gestuurd. Alle woorden heb ik gewogen, zinnen opgeschreven en weer gedelete. De eerste kennismaking kan maar één keertje en die wilde ik wel heel goed doen.
Nu is het afwachten… gaat ze reageren? En weet zij haar familieverhaal?

Haar voorouders en Christiaan zijn op de Kust van Guinee uit elkaar gegaan……
En nu moet ik geduld hebben… en dat zit niet in mijn DNA.

Vreedenhorst

Hoe heette Christiaan? Geplaatst op door

Op tweede Pinksterdag was het weer de jaarlijkse “De Dag van het Kasteel“. Elke jaar zoek ik zorgvuldig in de lijst van deelnemers naar een plek waar ik kan leren over Christiaan zijn tijd. Deze keer viel mijn oog op Vreedenhorst aan de Vecht, in eerste instantie vanwege de tekeningen die er bestaan van Vredenhorst uit 1770.
Dit is de tijd dat Christiaan nog in dienst was bij Abraham d’Arrest die Leeuwenveld bezat, een buitenplaats aan de Vecht waar helaas geen afbeeldingen van zijn. De tekeningen zijn gemaakt door Isaac Ouwater en hij heeft ook het schilderij van gemaakt van de boekhandel en loterijkantoor op de Kalverstraat met de Afrikaanse bediende.
De eigenaar van Vreedenhorst heeft mij de afbeeldingen gemaild, hartelijk dank daarvoor! Ik vind ze prachtig!
Dit zijn beelden uit het dagelijks leven van Christiaan zijn tijd.

De ligging aan de Vecht is natuurlijk al een reden om juist daar naar toe te gaan. Voor mij blijft het iedere keer bijzonder om zo bij die rivier te staan. Iemand heeft in 1777 besloten dat Christiaan naar deze rivier zou heten en daardoor heet ik ook Van der Vegt.

“vervolgens laten Doopen bij welke Doop aan hem de naam van Christiaan en tot zijn van of toenaam (na de Rivier de Vecht) van der Vecht is gegeven geworden, waardoor hij alzoo bekend genaamd en geschreven is geweest als Christiaan van der Vecht”
Brief Antje 1830

En inderdaad ligt Vreedenhorst prachtig aan de Vecht.
Langs de rivier ligt een Jaagpad, hierover liepen mensen of paarden die de trekschuiten voortrokken. Tijdens de rondleiding leerde ik dat er ook toen al een dienstregeling was en de trekschuiten met vaste regelmaat langskwamen. Bij Vreedenhorst staat een opstapplek, nagemaakt naar een originele. Ik moest meteen denken aan de tekening van Christiaan Andriessen van het interieur van de trekschuit die voer tussen Amsterdam en Weesp.

Een andere reden voor mijn keuze is dat er op Vreedenhorst vroeger een katoendrukkerij aanwezig is geweest. Christiaan heeft enige tijd bij Magdalena d’Arrest gediend en zij bezat een katoendrukkerij op de Kadijk met als compagnon Hendrik Jansz Cannegieter. Degene in wiens gezelschap Christiaan verkeerde bij de vechtpartij op de Rapenburgergracht.

We kregen een rondleiding door het het huis wat nog de tijd van toen ademt maar gelijkertijd ook zeer leefbaar is voor nu. In de hal hangen schilderijen met de voorouders van de familie. Een prachtig overzicht van niet alleen gezichten maar ook kleding die de verschillen in tijden duidelijk maakt.
Hoe bijzonder moet het zijn om zo dagelijks door je voorouders aangekeken te worden!

Achter het huis liggen de boomgaard, weilanden en een bos wat de laatste jaren is aangelegd en vrij bezocht kan worden.
Echt een aanrader!

Het was echt even terug in de tijd op een prachtige rustige plek aan de Vecht waar het toen en het nu nog heel dichtbij elkaar liggen.
Ik wil de bewoners heel hartelijk danken voor een uitgebreide gastvrijheid en het openstellen van hun huis. Wij hebben genoten, waren even terug in Christiaan zijn tijd.

Ons DNA project in GEN

Hoe heette Christiaan? Geplaatst op door

Elke keer wanneer GEN, het tijdschrift van het CBG, Centrum voor familiegeschiedenis, in de brievenbus ligt, is het tijd voor thee en verhalen. Het is mijn favoriete tijdschrift en ik raad het aan, aan iedereen die van familieverhalen en/of geschiedenis houdt.
Over Christiaan stond in 2015 een groot artikel in het blad met de voorkant gericht op zijn verhaal. Die keer wist ik het, vanmiddag niet en was de verrassing groot.
Maarten Larmuseau schrijft in zijn column over het bezoek aan Leuven en over ons DNA project.


Ik ben zoooo trots!

Kom je hier voor het eerst en wil je eens lezen wat ik tot nu toe geschreven heb over ons DNA project, klik dan HIER

Als Anthikiteit aangenomen

Hoe heette Christiaan? Geplaatst op door

Het zijn maar een paar woorden in Antje haar brief uit 1830 aan Koning Willem I, geschreven vijf jaar na het overlijden van haar vader Christiaan.

“voor eenen Anthikiteit heeft aangenomen”

Zijn de woorden die ze gebruikt om te omschrijven hoe Christiaan bij Abraham d’Arrest, burgemeester van Weesp, als present werd gegeven en hoe d’Arrest hem heeft aangenomen. Als een Anthikiteit, Antikiteit zal er bedoeld zijn.

(Anonymous (2nd half 18th cent.) Portrait of a young black man.)

Welke betekenis zou dat woord hebben? Ja ik heb er wel een idee bij maar wat zegt bv het instituut van de Nederlandse taal?

“— ANTIKITEIT —, znw. vr., mv. -en. Uit ofr. antiquitet. De een enkele maal voorkomende vorm antiquiteet berust op duitschen invloed. Gewoonlijk wordt in dit woord qu als k uitgesproken, maar ook wel, met latinisatie als kw. Nog niet in Mnl. W.
1.  Abstract. Ouderdom, inz. hooge ouderdom. Veroud. 
2.  Gewoonl. in het mv. Gebeurtenissen en toestanden uit vroeger tijd, historische feiten of mededeelingen die daarop betr. hebben. Veroud. 
3.  In het mv. De staatsinstellingen van de Romeinen in de Oudheid beschouwd als historisch object; ook de studie daarvan. 
4.  De kunststijl der klassieke Oudheid. Veroud. en niet gewoon. 
5.  Meest in het mv. Overblijfselen, voorwerpen, bouwwerken uit vroeger tijd.
6.  In toepassing op personen. Iemand die niet met zijn tijd is meegegaan, ouderwetsch is in uiterlijk voorkomen, in opvattingen enz. “
Geen van deze omschrijvingen vind ik echt bij Christiaan passen….
Misschien bedoelden ze de laatste: “Iemand die niet met zijn tijd is meegegaan, ouderwetsch is in uiterlijk voorkomen, in opvattingen enz.”
Hij was ongeveer 22 jaar toen hij zijn opwachting maakte in Weesp.(Portret van een zwarte jongen, Antonio Carracci 1595-1605 Coll. Rijksmuseum.)Zou men bedoeld hebben dat Afrikaanse bedienden eigenlijk niet meer “hip” waren in 1765? Dat is het jaar dat hij en Weesp terecht kwam. Ik kan mij dat haast niet voorstellen. In mijn archief heb ik nog een groot aantal Afrikaanse bedienden in begin 19e eeuw en niet alleen volwassenen. Zou het een woordkeuze van Antje zijn geweest of wordt er opgeschreven hoe haar vader het haar verteld heeft?(Alexis Girards / Christopher Wren (1632-1723) “Le Maure” )

Steeds meer denk ik dat de kinderen op een bepaalde leeftijd van de vrouw des huizes naar de man des huizes ging. Net als dat Christiaan van Carolina van Oranje Nassau in 1762 naar haar echtgenoot Karl Christian van Nassau- Weilburg ging.

(Albert Schindler Austrian, 1805-1861 Portrait of a Gardener and Horn Player in the Household of the Emperor Francis I, 1836 Coll. The Art Institute of Chicago)

Wat gebeurde er wanneer ze nog ouder werden? Ik ken een verhaal van een Afrikaanse bediende die tuinman werd, eentje die tamboer werd en een ander werd muzikant, verschillende werden militair…

Werden deze voormalig Afrikaanse kindbedienden wanneer ze volwassen waren als een Anthikiteit beschouwd?

UPDATE:
Op de facebookpagina wordt aangegeven dat “Antikiteit” hier de betekenis van “curiositeit” kan hebben.

Mei 1779

Hoe heette Christiaan? Geplaatst op door

Deze keer een kort blogje. Op het moment ben ik een beetje druk met o.a. een bijzondere vondst via DNA waar ik later op terug ga komen en…. in het najaar hoop ik weer een “In de Voetsporen van Christiaan” te organiseren, deze keer in Amsterdam! Ik heb al een idee over de route die we gaan wandelen.
Zodra ik meer weet, komt er een volledig blog met de details en de datum.

Het lijkt er op dat mei een favoriete maand is om te huwen, mijn ouders, ikzelf en ook Kaatje en Christiaan kozen de maand mei uit als hun huwelijksmaand.
Al een poosje probeer ik te achterhalen hoe dat ging, trouwen in de 18e eeuw. Echt een antwoord heb ik daar niet op gevonden, wel een aantal aktes die betrekking hebben op het huwelijk De Bas met Van der Vegt.

De eerste is van 7 mei 1779, Christiaan zijn handtekening eronder en van Kaatje een kruisje.

De volgende dag kregen ze weer een document te ondertekenen. Daar ben ik blij mee, elke keer weer een handtekening van hem.
De goede bekende Pieter van Zoelen tekent mee. In 2014 heb ik getracht om te achterhalen wie hij was en waarom juist hij de getuige is geweest. Ik weet nu dat hij de Waagmeester van Weesp was en hij ondertekende bijvoorbeeld ook de boedelinventaris van de familie d’Arrest. Hij blijft intrigeren….

Er vinden drie “Sondaeghse Proclamatien plaats in de kerk van Weesp die netjes zijn bijgehouden op een ander document.
Nergens heb ik ook maar één aantekening gevonden van iemand die bezwaar had tegen dit huwelijk en het volgende document geeft aan dat ze inderdaad getrouwd zijn.

Verscheidende malen heb ik in de kerk gestaan waar zij ook gestaan hebben en ik probeer mij dan voor te stellen hoe het geweest is. Er komen dan zoveel vragen op waar ik nooit antwoord op zal krijgen, het enige wat ik kan doen is glimlachend denken aan alles wat ik wel over hen weet.
Mocht iemand de procedures kennen, ik hou mij aanbevolen!