Rijksmuseum, Christiaan, Paulus en ik
Het kan bijna niemand ontgaan zijn, in Het Rijksmuseum is tot 29 augustus 2021 de tentoonstelling Slavernij te bezoeken.
De afgelopen jaren ben ik daar soms een heel klein beetje bij betrokken geweest wat leidde tot het mogen inspreken van de audiotour horend bij Paulus en een item over Christiaan en mij bij de NOS.
In dit blog vertel ik over de betrokkenheid van Christiaan en mij.
Het begon eigenlijk al in 2017. In Museum Weesp was de tentoonstelling “Uit de Schaduw” en ik kreeg een email vanuit Het Rijksmuseum of ik een rondleiding wilde geven aan het team wat bezig was aan de slavernij tentoonstelling. Natuurlijk wilde ik dat!
Het gesprek kwam op de banden door de jongens gedragen en Eveline Sint Nicolaas (rechts op de foto) gaf aan dat het museum wel hondenbanden in het bezit had. De vraag was of het inderdaad hondenbanden waren, tientallen jaren geleden zal men niet gedacht hebben dat ook mensen zulke banden moesten dragen.
Nu staat zo’n band centraal in een zaal van de tentoonstelling.
Een jaar hiervoor had ik in het archief van Den Haag het mapje met de vondsten van Svend Veldhuijzen in mijn handen gedrukt gekregen. Hierin had hij al zijn vondsten van mensen met kleur in Den Haag vastgelegd, waaronder ook een flink aantal Afrikaanse (kind)bedienden.
Van de jonge bedienden heb ik kleine dossiers gemaakt en gezocht wat ik nog meer kon vinden. Svend had ook Paulus gevonden en beschreven waarbij stond dat hij de familie Lalecq diende. Ook deze familie zocht ik op bij de RKD en dat gaf een grote verrassing.
Er stond een jongen op het schilderij!
De dag dat ik het werk van Svend Veldhuijzen inkeek, had ik Valika Smeulders gebeld, wij hebben elkaar leren kennen omdat zij vanaf bijna het begin de zoektocht rond Christiaan volgt en samen hadden we het doorgelezen. Het was ook daarom dat ik haar belde na mijn vondst van het schilderij.
Zij werkte ondertussen ook bij het team van de tentoonstelling Slavernij en regelde dat we het schilderij mochten gaan bekijken in Rijswijk.
Ik zal nooit vergeten hoe het was toen Eric Domela Nieuwenhuis het uit het rek in het depot rolde.
Het Rijksmuseum besloot om Paulus één van de tien verhalen te laten zijn en aan mij werd gevraagd of ik de audiotour met zijn verhaal wilde inspreken. Daar heb ik ja op gezegd.
Door Corona werd de opening van de tentoonstelling verscheidene malen uitgesteld waardoor er digitaal veel meer beschikbaar kwam.
Wanneer je op de onderstaande foto klikt, kom je uit bij de digitale audiotour. Ik ben zo trots dat ik ook Christiaan zijn naam kon noemen. (en schrik niet, er zit ook een foto van mij in gemaakt door Joel Quayson)
Behalve dat Christiaan zijn naam hier genoemd wordt, hij staat ook in de catalogus behorend bij de tentoonstelling:
Nu had ik verwacht dat het hierbij zo blijven maar niets is minder waar…..
Tijdens een digitale persconferentie van Het Rijksmuseum waarin zij toelichting gaven op de tentoonstelling en de 10 personen, kwam het verzoek van de NOS of ze een item met mij konden maken over Christiaan. Ik ben niet zo’n cameraheld maar om zo’n kans voorbij te laten gaan om Christiaan zijn verhaal te vertellen…. Ook hier heb ik dus ja op gezegd.
We hebben opnames gemaakt in Weesp, de meesten in de kerk waar Christiaan gedoopt, getrouwd en begraven is. Dat was indrukwekkend om te doen… en zo is het geworden, mijn eerbetoon aan Christiaan:
(Klik in onderstaande afbeelding en je kunt het zien)
De tentoonstelling die dit allemaal teweeg heeft gebracht is nog tot 29 augustus 2021 te ervaren. Natuurlijk raad ik iedereen aan om naar deze indrukwekkende tentoonstelling te gaan. Reserveer wel bijtijds je kaartje, het zou jammer zijn wanneer het uitverkocht is op de dag dat je wilt gaan.
Niet alleen gaan voor het verhaal van Paulus, een jongetje zoals Christiaan maar ook voor João, Wally, Oopjen, Dirk, Lokhay, Van Bengalen, Surapati, Sapali en Tula. Je zal ze niet meer vergeten.
Digitaal kan je al HIER kennis met hen maken.
Wanneer je bij zaal 7 komt, ga je ook iets zien waar ik stiekem wel heel trots op ben. Ik ben helemaal geen kunstenaar en toch staat mijn naam op een muur van Het Rijksmuseum.
Zo zie je wat er kan gebeuren wanneer je je passie volgt, wat voor onvoorstelbare gebeurtenissen kunnen plaatsvinden. Dit alles was niet gebeurd als Christiaan mij niet geleerd had over doorzetten en sterk blijven.
Voor mij is dit alles een ode aan hem, Paulus en al die andere jongetjes die in hun situatie terecht zijn gekomen.
Wat ontzettend leuk, om weer van jou en over jou te horen.
Ja we zullen zeker naar de tentoonstelling gaan, en ik ga later alles uit deze mail nog eens rustig doorlezen.
Groeten, Tessy van Loon
Prachtige blog Annemieke, wat fijn dat je door de tentoonstelling in het Rijksmuseum het verhaal van Christiaan en al die anderen weer onder de aandacht kunt brengen. Het blijft bijzonder!
Het was alweer lang geleden, erg leuk om weer iets te vernemen! Fantastisch ook dat al die namen/geschiedenissen langzaamaan gaan leven en worden geëerd in een tentoonstelling!
Prachtig blog! Heel interessant vind ik je zoektocht naar Christiaan en zijn/jouw familie.
Is het je wel eens opgevallen dat deze Afrikaanse jongens op schilderijen vaak een parel oorbel dragen? En weet je misschien waarom dat is?
Succes met je verdere zoektocht en publicaties!
Dank voor je compliment!
De jongens werden “versierd” met dure dingen, waaronder dus ook de parel oorbel. Dit straalde weer af op degene die ze diende. Ze dragen ook vaak velours, er zijn schilderijen met de kinderen van de familie die minder goed gekleed zijn als de bediende.
Misschien wist je het al: er is nu ook een interessante tentoonstelling in Groningen! https://bitterzoeterfgoed.nl/
Ja, ik heb het gezien!