Van de Kust naar Nederland (I)
Mijn leven is op het moment druk, niet alleen werk maar ook het project “Nog Onbekend” vraagt veel tijd.
Dat wil echter niet zeggen dat Christiaan uit mijn gedachten is, integendeel. Bij de tentoonstelling “Act II, 12 Portraits” van Joyce Vlaming in het Centraal Museum van Utrecht bleef ik kijken naar het portret van de bediende van Jan Pranger.

Portret van Jan Pranger (1700-1773), met een bediende’, 1742
Schilder: Frans van der Mijn
Coll: Inv.nr. A 2248 Rijksmuseum, Amsterdam / IB nummer 47954 RKD
In mijn gedachten was Christiaan ook zo gekleed, dit soort kleding lag tenslotte in de kledingkisten op zolder bij D’Arrest. Ook was Christiaan tot zijn 45ste bediende en deze man was ook niet meer piep. Zie je dat hij een ring draagt?
Door een aantal vorige blogs is het vast duidelijk geworden dat ik mij bezig hield met zijn kinderjaren aan de Kust van Guinee. Ik ben mij er wel van bewust dat ik hem daar niet zal vinden in de boeken, al hoop ik nog wel dat we iets gaan vinden in gemeenschappelijk DNA met iemand aan de kust. De volgende stap in zijn leven is de reis naar Nederland die hoogstwaarschijnlijk via Suriname is gegaan. Nederland deed aan driehoekshandel, mensen in de ruimen van de schepen van de Kust van Guinee naar Suriname en goederen zoals koffie, cacao, suiker en katoen naar Nederland….

Gezicht op de stad Paramaribo en het Fort Zeelandia, Frederik Jägerschiöld, 1772 (klik op de afbeelding voor groter formaat)
Het was druk in de haven van Suriname, hoe druk is te lezen in de Gouverneurjournalen waar ook in bij werd gehouden welke schepen binnenkwamen en vertrokken. Iemand heeft ooit alle opmerkingen over de schepen verwerkt in een excelsheet. Ik weet niet wie maar ik ben die persoon zeer dankbaar.
Niet alleen dat, er werd ook vastgelegd wie de passagiers waren en dat geeft mij inzicht hoeveel Afrikaanse bedienden er werden meegenomen naar Amsterdam. Meer dan ik ooit had kunnen bedenken toen ik op zoek ging naar het levensverhaal van Christiaan. De lijst heeft 10.817 regels en hieronder zie je er een stukje van door mij gesorteerd.
VERTREK | NAAM | VOORNAAM | NAAR | OPMERKING |
17370716 | Abbenseto | Ludewig | Amsterdam | Met n***rjongen. |
17361224 | Adams | Frans | Amsterdam | Met zijn vrouw en een n***rjongen. |
17710315 | Alberga | David | Amsterdam | En zijn n***rjongen Primo. |
17590427 | Albrecht | Hendrik | Amsterdam | Met vrouw en een n***rjongen. |
17710510 | Baak | Johannes | Amsterdam | Met zijn n***rjongen Amour. |
17620514 | Beets van der | Leonard | Amsterdam | En een n***rjongen. |
17800401 | Berner | Joh. Petrus | Amsterdam | En zijn n***rjongen Hoop. |
17570624 | Bienfaitz | Pierre | Amsterdam | Met vrouw, 2 kinderen en een n***rjongen. |
17630624 | Cacheleu de | Francois | Amsterdam | En de n***rjongen Pantalon. |
17790903 | Canorijn | Adolph | Amsterdam | En zijn n***rjongen Fortuyn. |
17710503 | Clemens | J.G. | Amsterdam | Met zijn twee n***rjongens Febrary en Pieter. |
17800128 | Climson | John | Amsterdam | En zijn n***rjongen Jegbey. |
17630610 | Cornelisse | Govert | Amsterdam | Met vrouw en de n***rjongen Spadille. |
17540419 | Dahlberg | Carl Gustaff | Amsterdam | Raad van Politie. Met zijn n***rjongens Primo, Celadon en Cupido. |
17600724 | Dam van den | Christina Elisabeth | Amsterdam | En een n***rjongen. |
17680408 | Ester | W.H. | Amsterdam | Met zijn n***rjongen Secondo. |
17790618 | Evers | Pieter | Amsterdam | En zijn n***rjongen November. |
17730416 | Ferrand | Zonen van de Raadsheer | Amsterdam | Genaamd Elie Pierre en Jean Jacques en de n***rjongen Donne. |
17710222 | Herbold | J.H. | Amsterdam | Met zijn n***rjongens Quauw Samson en Cadet. |
17700406 | Hertzbergen van | Weduwe | Amsterdam | Met haar n***rjongen Codjo. |
17690407 | Jeekel van | C.W. | Amsterdam | En zijn n***rjongen Eneas. |
17710503 | Kleynhens | C. | Amsterdam | Met zijn n***rjongen Coridon. |
17610608 | Kusel | Johan | Amsterdam | Met vrouw en n***rjongen. |
17680513 | Lemmers | Jacobus Petrus | Amsterdam | Met zijn n***rjongen Croesus. |
17690303 | Leonhardt | J. | Amsterdam | En zijn n***rjongen Frederik. |
17320124 | Levy | Isaac | Amsterdam | Met vrouw en vijf kinderen en een n***rjongen. |
17360519 | Medina Pereyra | Abraham | Amsterdam | Met zijn zuster en een n***rjongen. |
17360519 | Meulen van der | Balthazar | Amsterdam | Met een kind en een n***rjongen. |
17760224 | Muzelius | P.L. | Amsterdam | Met zijn n***rjongen Kiow. |
17300511 | Pater | Gerrit | Amsterdam | Met een n***rjongen. |
17790428 | Peinappel | A. | Amsterdam | En de n***rjongen Fortuyn, eigendom van de schipper. |
17700126 | Pelichet | J.A. | Amsterdam | Met zijn n***rjongen Tamerlan. |
17700427 | Polak | Joseph Jacob | Amsterdam | Met vrouw en kind en n***rjongen Present. |
17760517 | Poppelman | Louis | Amsterdam | Met zijn vrouw, 6 kinderen, de n***rin Cato en de n***rjongen Avans. |
17740128 | Pronk | Samuel | Amsterdam | Met de n***rjongen October. |
17630422 | Ranitz | J.B.S. | Amsterdam | En 2 n***rjongens. |
17360519 | Sandick van | Alexander | Amsterdam | Met Jean Foucquet, Cornelia Boldermans en de n***rjongen Cadet. |
17690526 | Schelling | Raad van Politie | Amsterdam | En zijn n***rjongens Laquai en Philander. |
17300808 | Talbot | Hendrik en Thomas | Amsterdam | En een n***rjongen. |
17710607 | Trollet | M.J. | Amsterdam | En zijn n***rjongen William. |
17710412 | Vries de | Abraham Jacob | Amsterdam | Met 3 kinderen en n***rjongen Vigilant. |
17680311 | Wilkens | Unici | Amsterdam | En zijn n***rjongen Bien Venu. |
17600308 | Willijns | Jan | Amsterdam | En n***rjongen Necessaire. |
17590427 | Wiltfang | Christoph | Amsterdam | En een n***rjongen. |
17710405 | Wohlfart | J.J. Mr. | Amsterdam | En zijn n***rjongen Dauphin. |
17600502 | Wried | J.L. | Amsterdam | En een n***rjongen. |
Hoe oud zouden ze geweest zijn vraag ik mij meteen af.
Een aantal zijn uit dezelfde tijd als Christiaan, zou hij hen ooit ontmoet hebben? De vragen blijven komen….
Ik denk nog steeds dat Christiaan met Jacob Baron de Petersen naar Nederland is gekomen, waarom kan je lezen in “Wie bracht hem hier?” Ik zou alleen graag meer bewijzen in bronnen zien… maar deze bron gaat dat mij niet geven.
Bij al deze jongetjes denk ik ook aan het project “Nog Onbekend” en vraag mij af of misschien één van deze jongetjes geschilderd is. Waar zouden ze gebleven zijn, zouden ze nazaten hebben in Nederland….. Zou eentje ook na zijn doop de naam Christiaan hebben gekregen?
Ooit pluis ik dat allemaal uit!
Dankzij Mark (Dank!) weet ik dat Jan Pranger ook met een bediende naar Nederland kwam.
Zou deze bediende de man op het schilderij met Jan Pranger zijn? Hij zit in ieder geval in ons project als “Nog Onbekend Nr 4” en wie weet wat er gevonden gaat worden!
Mijn volgende stap voor Christiaan zijn reis van de Kust naar Nederland is Texel!
Hier kwamen tenslotte de schepen aan van de West Indische compagnie.
Wordt vervolgd!
Reacties
Van de Kust naar Nederland (I) — Geen reacties
HTML tags allowed in your comment: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>