Van Den Haag naar ’t Loo
Elke week breng ik een aantal uren door in de Koninklijke Bibliotheek, bladerend door de audiëntieboeken van Stadhouder Willem V, op zoek naar een schaduw van Christiaan.
Regelmatig kom ik een bladzijde tegen met alleen een korte zin.
Ik maak een foto van zo’n pagina vanwege de datum en blader dan weer door zonder er verder bij na te denken. Althans, dat was zo tot gisteren.
Gisteren was ik in het Koninklijk Huisarchief op zoek naar Christiaan. Van te voren heb ik mij voorbereid via de nieuwe prachtige site www.koninklijkeverzamelingen.nl. Het geeft een duidelijk overzicht van wat er aanwezig is in het archief en ik vond deze omschrijving:
“A31-90 Stukken betreffende de reis naar en het verblijf op Het Loo van Willem V, met de briefwisseling hierover met overheidscolleges, 1765 1 omslag”
Dit trok dubbel mijn aandacht, al was het vier jaar voor de aantekening in het boekje. De stukken wilde ik graag inzien om mij inzicht te geven hoe zo’n reis verliep, maar ook omdat ik weet dat Christiaan in 1765 vanuit het Hof van Maria Louise van Hessen Kassel is “overgedaan” aan Abraham D’Arrest. Ik weet namelijk niet op welke datum hij verhuisd is en wie weet!
Na alles eerst een keer rustig te hebben doorgebladerd weet ik dat het wel heel moeilijk gaat worden om Presto, zoals Christiaan destijds heette, terug te vinden…..
En ik weet nu hoe zo’n stoet eruit zag en ik ben onder de indruk. De twee regeltjes in het audiëntieboek over een korte reis, is in het archief een flinke map met veel documenten en brieven. (Iedereen over wiens grondgebied men kwam, werd aangeschreven.)
(alle afbeeldingen zijn vergroot te lezen door op ze te klikken)
De knechten worden niet bij naam genoemd….
Bij de edellieden staat ook Sigismund van Heiden Reinestein, hij hield een dagboek bij en daar is een boek van verschenen.
In mijn exemplaar ben ik gaan kijken of ook deze dagen beschreven staan maar dat is jammer genoeg niet zo.
De stoet moet indrukwekkend geweest zijn, er is precies beschreven wie er in welke koets zat en door hoeveel paarden deze getrokken werd.
Vooral de Pasteijbakker en Confiturier hebben mijn aandacht. Nooit geweten dat zulke functies bestonden.
De route van de stoet staat ook vermeld:
Den Haag – Alphen – Woerden – Utrecht – Soestdijk voor overnachting – Voorthuijsen – ’t Loo.
Ik heb gezocht naar een kaart rond 1765 om te zien langs welke wegen men ging maar heb die (nog) niet kunnen vinden. In deze tijd zou je zeggen ongeveer A12, A28, denk ik.
En was dit dan iedereen die meeging van Den Haag naar ’t Loo? O nee hoor!
Een grote groep ging dagen eerder en rechtstreeks die kant uit, ook allemaal beschreven!
Het wordt nog flink zoeken om Christiaan te gaan vinden maar ik geef nog niet op!
Hoe de stoet er uitgezien heeft? Dit is een afbeelding waarop te zien is hoe zo’n trein (ja zo staat het echt in de documenten en ik begrijp nu waarom een trein in onze tijd zo heet) er een beetje uitzag.
En het is ook een zoekplaatje! Wie ziet de Afrikaanse page in deze afbeelding?

Klik voor de grote afbeelding
Aankomst-van-prins-Willem-V-te-s-Gravenhage-10-nov-1762-mogelijk-la-Fargue-1762-1782-RP-T-00-20 Coll. Rijksmuseum
Wat een prachtige prent! Ik zie de page echter niet!
Als je weer buiten komt, na het doorzoeken van deze boeken en voor je al die stoeten met koetsen en paarden zag, knipper je dan even met je ogen … oh ja, we leven in 2016? 🙂
Absoluut!
En bij de boeken kom ik nu in de buurt van de tijd dat de Pruisen het land in komen. Ben benieuwd wat ik dan ga lezen.
Mooi om die lijsten zo te kunnen inzien! Wat een onderneming moeten zulke tochten geweest zijn. Wie er allemaal wel niet meeging! Professoren, een bibliothecaris, apotheker, chirurgijn, zilverbewaarder… Grappig om al die functies te zien. Wat te denken van een tafeldekkersjongen en een ‘extra knecht’.
Wat de oude kaart betreft, op http://www.topotijdreis.nl/ kun je weliswaar maar tot 1815 terug, maar misschien heb je er toch iets aan.
Leuk zoekplaatje, ik denk dat ik de Afrikaanse page wel gevonden heb. Ik zal het maar niet verklappen voor de rest, maar hij heeft een leuk hoedje met een veer op!
Ik ga kijken naar de kaart, dank je!
Misschien is de reis uit te tekenen.
Interesting!
Via de UB Utrecht vond ik de volgende bruikbare kaarten.
Uit 1765, vanaf Woerden oostwaarts
http://aleph.library.uu.nl/F?func=direct&doc_number=002035267
Als jpg, 1x inzoombaar:
http://kaarten.abc.ub.rug.nl/FILES/root/ned/gel/krt-1765-gel-dgnt/krt-1765-gel-dgnt.jpg
Uit ca. 1741
http://aleph.library.uu.nl/F?func=direct&doc_number=002197828
Digitaal inzoombaar
http://objects.library.uu.nl/reader/viewer.php?obj=1874-20481&pagenum=1&lan=en
Groet, Volkert Groothoff
https://groothoff.wordpress.com/
Dank je wel!
Ik zal er eentje als update toevoegen in het blog.
Annemieke
De page heb ik ook gevonden, hij lijkt gekleed zoals de pages van Willem V, Cupido en Cedron.
Ja, klopt!
Op mijn pinterseboard (https://nl.pinterest.com/ChrvanderVegt/young-africans-with-europeans-in-17th-and-18th-cen/) kan je zien dat het door de eeuwen heen gedragen werd door Afrikaanse pages.
Iets soortgelijks heb ik meegemaakt toen ik de reis van het hof van Willem V van Het Loo naar Nijmegen (Furstendoms Burcht, beter bekend als Het Valkhof) in 1786 bestudeerde. ONGELOFELIJK ZOVEEL DOCUMENTATIE ER OP HET KONINKLIJK HUISARCHIEF BEWAARD IS GEBLEVEN.