Voetsporen in Ghana – Deel 2
Het is een vreemde gewaarwording, opeens ben ik veel meer bezig met het jongetje Presto/Christiaan dan met de volwassen man waar ik in Nederland vaak de aandacht op heb. Helemaal nu ik in Elmina ben, een plaats waar hij als kind gewoond heeft.
Het bezoek aan het Kasteel van Elmina was indrukwekkend en confronterend. Michel heeft mij een privé rondleiding gegeven en ik kon alle vragen stellen die opkwamen en geloof mij, dat waren er veel. Boven in het Kasteel spraken we over de Nederlandse bewoners, mannen in dienst van de W.I.C. Over hun levens en hun werk, over sommigen hun plaatselijke echtgenotes en hun huizen.
Beneden hadden we alle aandacht voor de gevangenen die slaaf gemaakt werden. Mannen en vrouwen opgesloten in de kelders van het Kasteel tot er een schip was die hen de wereld zou over varen en zij eigendom werden…..
Op de hoogste verdieping liepen we rondom en liet Michel mij zien hoe Elmina er destijds uit zag, waar de oude stad lag en wat Christiaan gezien heeft wanneer hij over de rand keek.
Wat nu een grasveld is, was destijds (rond 1745) de stad Elmina met zo’n 12.000 inwoners.
Op elke verdieping kwam het gesprek Christiaan en andere jongetjes van wie we zeker weten dat ze hier geweest zijn. Zij waren in een bijzondere positie, hoorden bij een hoge ambtenaar van de W.I.C. en waren niet opgesloten maar hadden bewegingsvrijheid in het Kasteel. We spraken over de jongetjes bij wie in de boeken staat dat ze afkomstig waren uit Elmina, zoals bijvoorbeeld Christiaan Narcis.
Zo kwam ook Abraham Johannes die toen Accra Doura werd genoemd, ter sprake. Opeens realiseerde ik mij dat hij en Christiaan hier tegelijk waren. Christiaan bij de Directeur Generaal De Petersen en Abraham Johannes bij de fiscaal Huibert van Rijk.
Eerder schreef ik al een blog en noemde ik Abraham Johannes, Christiaan zijn voorganger in Weesp waar zij elkaar niet gekend hebben en nu ontdekken we dat ze hier tegelijkertijd waren….. hoe vreemd kan het gaan.
Vanaf het Kasteel is de bedrijvigheid in de stad al goed te zien. Scheepjes varen de haven uit en komen gevuld met vis weer binnen. De vis gaat meteen van boord, wordt bijvoorbeeld gerookt om daarna te koop te worden gezet in de vele kraampjes.
De haven is zoveel groter dan ik verwacht had, het ligt vol met kleurrijke houten schepen die op de werf van Elmina worden gebouwd.
Je zou verwachten dat het er enorm rumoerig is, dat er geroepen en geschreeuwd wordt, maar dat is helemaal niet zo. Met een ingenieus systeem van handbewegingen communiceert men met elkaar over grote afstanden.
Na de lunch zijn we gaan wandelen door Elmina. Voor het eerst van mijn leven was ik in een omgeving waar het meteen zichtbaar is dat ik er niet vandaan kom. Er wordt een goedemiddag gewenst, soms naar je gelachen of gezwaaid. Kinderen komen vrolijk gedag zeggen en lopen soms een stukje mee op. Mijn gedachten gingen naar Christiaan en hoe hij bekeken zou zijn wanneer hij op plekken kwam waar men hem niet kende…. Zou hij net zo vriendelijk bejegend zijn?
Tijdens de wandeling leerde ik hoe de stad er destijds uitzag en hoe het zich ontwikkeld heeft. Over de plantage in het midden en de familiehuizen van Cornelius, Van Dijk, Bartels, Vroom, Kamerling enz enz. Wil je hier meer over weten dan raad ik aan om naar de aflevering van “Who do you think you are?” te kijken met Hugh Quarshie.
Familienamen die nog steeds bestaan, nazaten van de Nederlandse mannen en van hun eventuele plaatselijke echtgenotes. De namen kom je ook tegen op de Nederlandse begraafplaats in de stad.
Tijdens ons avondoverleg op de waranda van mijn kamer, tijdelijk genoemd “werkkamer van onderzoeksteam Doortmont en Van der Vegt”, hebben we ook de andere jongetjes nog maar eens goed bestudeerd.
Voor mij lezen de stukjes anders, nu ik er geweest ben. Het effect van deze reis is al goed merkbaar. Schrijft Huibert van Rijk dat hij in 1742 Abraham Johannes op de markt van Elmina heeft gekocht, ik weet nu dat het anders was als ik dacht. Elmina had geen slavenmarkt en dat was wel het eerste wat in mijn hoofd zat….
Het blijft bijzonder om hier te zijn, rond te lopen en terug te gaan in de tijd dat Christiaan nog een jongetje was. Zou hij elke keer wanneer hij zei of schreef dat hij geboren was aan de Kust van Guinee ook de zee horen die hier zo luid aanwezig is? ’s Nachts word ik soms wakker en denk ik dat het flink stormt tot ik mij realiseer waar ik ben, ik slaap in een huisje aan de Kust van Guinee.
Je kan hier nadat je van je reis terug bent wel n boek vullen over christiaan en zijn belevenissen. Veel plezier op je reis
Goed de sfeer weergegeven Annemieke. Je volgers zijn er gewoon bij..
Het leest nu al als een boek. Ik kan niet wachten tot je het hele verhaal gaat publiceren (?).
Ik ben bang dat ik je ga teleurstellen… er gaat geen boek komen. Voor mij is het blog als een boek wat ik niet hoef af te sluiten. Ik weet niet of er een moment gaat komen dat ik “klaar” ben. Ik heb nog zooooooveel vragen 😉
Mooi verslag !
Goed bezig!!!