Na 11 indrukwekkende dagen in de Voetsporen van Christiaan in Ghana, ben ik weer thuis en bekijk ik de foto’s, filmpjes en souvenirs. Veel heb ik niet gekocht, maar wat ik heb meegenomen aan fysieke spullen, ben ik heel blij mee. Een prachtige kaart van Ghana met allemaal extra informatie. Die krijgt een plaatsje op de deur van mijn kamer. Iedereen die mijn profielfoto van Facebook kent, weet dat ik als 3-jarige een zwarte pop had. Helaas weet ik niet waar die pop gebleven is, dus heb ik nu een nieuwe gekocht met een kindje gedragen op de zo bekende manier in Ghana.

Eerder schreef ik over de mogelijke tatoeage die ik wilde laten plaatsen met het Adinkra symbool Nkyinkyin met de betekenis: “toughness, adaptability, determination and service to others“. Gezegde in Akan: “Obra kwan ye nkyinkyin yimiie, the path of life is full of twists and turns.”

Tot grote geruststelling voor sommigen is het geen tatoeage geworden maar een speciaal voor mij met de handgemaakte hanger, opgeborgen in een prachtig bewaarhoes.
De 6 fotoroldoosjes, gevuld met zand van de “Kust van Guinee”, staan nu hier op de kast. Drie zijn er beloofd en staan binnenkort op andere plekken.
Behalve spullen ben ik zoveel rijker geworden aan kennis op allerlei verschillende fronten. Dat is wel mijn kostbaarste nieuwe bezit.
Tijdens de reis hebben we mensen ontmoet en het kennismakingsgesprek was elke keer bijzonder. In het fort Apollonia hing een bord wat zo’n gesprek mooi verwoord. In dat eerste gesprek wordt meteen een relatie opgebouwd en er wordt niet gesproken over bv het weer.
In het gastenboek heb ik mijn missie achtergelaten.
Ook heb ik geleerd dat communiceren zoveel meer is dan praten. In Ghana is er veel lichaamstaal en wordt er heel goed gekeken naar elkaar. Steekt hier een politieagent zijn hand hoog in de lucht als hij je wil laten stoppen, in Ghana hangt zijn hand naast het lichaam en worden er kleine handbewegingen gemaakt. Ik ben benieuwd hoe vaak een Nederlandse chauffeur doorgereden is omdat hij/zij dat gebaar niet zag. In een straat in Accra zag ik een kindje die echt niet ouder was dan twee jaar handgebaren maken naar zijn moeder die aan het eind van de straat stond.

Het reizen door Ghana was indrukwekkend, de plaatsjes langs de kant van de weg, mensen lopend aan de zijkanten, overal wel iemand die iets aan het verkopen is. Verharde en onverharde wegen, sommige zwaar beschadigd door het regenseizoen. Overal mensen die druk zijn, problemen praktisch oplossen en je toe lachen. Huizen die half gebouwd zijn omdat een huis bouwen een investering is en zodra je weer geld hebt, bouw je verder. De vissersboten zo kleurrijk en versierd met hun teksten, vlaggen en verwijzingen naar bijbelteksten. De stukjes grond bebouwd met palmbomen en struiken en aan de kant van de weg de oogst die verkocht wordt. Mensen die kleurig gekleed zijn en ondanks de droogte en stof zo schoon zijn dat ik mij schaamde voor de stofvlekken in mijn kleding.

De kanoreis naar Nzulezu zal ik ook nooit vergeten. Michel Doortmont heeft gefilmd, hier een klein stukje om mee te beleven hoe bijzonder dat was.

Soms had ik het idee dat ik heel dichtbij Presto/Christiaan was, op plekken waar zijn kindervoeten gelopen hebben. Toen ik onderaan de trap naar het appartement van de Directeur Generaal van de W.I.C. in het kasteel van Elmina stond, bijvoorbeeld. Als het echt zo gegaan is als we vermoeden dan is hij velen malen naar boven gerend.

Misschien is de trap al lang vervangen, maar het was wel op deze plek. Hij sliep waarschijnlijk zelfs ook daar boven en nu stond ik daar, zijn achter- achter- achterkleindochter.

Ik heb zoveel geleerd over de geschiedenis van de Kust van Guinee en de verbondenheid met de Nederlandse geschiedenis en hoe het was in Christiaan zijn tijd.
Omdat ik hoor en lees dat mensen geïnteresseerd zijn, ook meer willen weten over Christiaan, over de geschiedenis en de reis is er bij mij een plannetje aan het ontstaan. Ik heb zo geboft om deze reis met Michel Doortmont te mogen maken en naar hem heb mogen luisteren. Zijn kennis is zo uitgebreid, hij is een uitstekende verteller en ik gun iedereen de mogelijkheid om ook zijn verhaal te horen over de Nederlandse geschiedenis in Ghana en zijn ideeën over Christiaan en zijn tijd.. Daarom heb ik hem gevraagd of hij een keer een college zou willen geven voor iedereen die geïnteresseerd is en zijn antwoord was “ja”. Binnenkort meer hierover!

Dit is het laatste blog in de serie “Voetsporen in Ghana”. Het is tijd om weer gewoon de archieven in te gaan, op zoek naar Christiaan.

Dank voor het meereizen en ik hoop dat je met genoegen de reisverhalen hebt gelezen.