Wanneer ik vertel over Christiaan en het onderzoek aan mensen voor wie het nieuw is, krijg ik regelmatig de reactie. “Net zoals in het boek van Arthur Japin, De zwarte met het witte hart“.Ook ik heb dit boek met verbazing gelezen destijds, nog niet wetend dat mijn voorvader een uit Afrika afkomstige bediende aan het Stadhouderlijk Hof is geweest. Echter is Christiaan zijn verhaal niet gelijk aan het verhaal van Kwasi en Kwame. Zij kwamen in 1837 aan het hof bij Koning Willem I en waren nooit in dienst van het Hof.
Ze kwamen aan in Den Haag, 72 jaar nadat Christiaan het Hof van Willem I zijn overgrootmoeder Maria Louise van Hessen Kassel verliet om naar Weesp te gaan.

Menigeen denkt dat de jongetjes uit het boek de eerste kennismaking van Willem I was met mensen afkomstig uit Afrika. Dit is niet waar, al door de eeuwen heen waren er Afrikaanse bedienden in en om het Hof en in dit blog wil ik een aantal voorbeelden laten zien.

Om te beginnen het schilderij “Kermis op het Buitenhof, 1781 van Hendrik Pothoven” Coll. Haags Historisch Museum. Een detail:
Hier staat de toekomstige Koning Willem I met zijn ouders Stadhouder Willem V, Wilhelmina van Pruisen en zijn zus Louise en broertje Frederik, geflankeerd door twee Afrikaanse pages. Hoogstwaarschijnlijk Cupido en Citron.

In Christiaan zijn derde brief en in Antje haar brief wordt geschreven dat Willem I is gedragen door Christiaan die toen nog Presto heette.
“de edele trits der Vorstelijke lievelingen en alzo ook Uwe Majesteit, zijnen thans dierbaren Koning op de armen te dragen.”

Antje schrijft ook over de reactie van de kleine Willem op Christiaan:
bij welke gelegenheden hare meergenoemde Vader ook de Eer en het genoegen heft gehad van Uwe K[oninklijke] M[ajesteit] als toen een kind zijnde verscheiden malen op den Arm te dragen, waarin Z[ijne] D[oorluchtige] H[eer] den Prins Willem de Vijfde een bijzonder genoegen had, om reden Uwe K[oninklijke] M[ajesteit] geen vrees voor een vreemde Couleur van Menschen bezat, en inteegendeel veel vermaak in het bijzijn van haar Vader aan den Dag legden.

Deze tekening komt uit de collectie van de Universiteit Leiden met de titel: “De kinderen van Willem V in het park met page en koetsje.” Anoniem.

Ook Willem V is opgegroeid met bedienden uit Afrika. Zijn vader Willem IV had een Afrikaanse page genaamd Rabo. Marijke Bruggeman schrijft over hem in haar boek “Nassau en de macht van Oranje“.
Hoogstwaarschijnlijk staat Rabo afgebeeld in de Lijkstatie bij Willem IV:

Detail “Lijkstatie van Willem IV, 1752, plaat 15, Jan Punt, 1753” Coll. Rijksmuseum

Ook was er bij de huwelijksplechtigheid van Willem I zijn tante Carolina (oudere zuster van Willem V) een Afrikaanse page aanwezig tussen de leden van het Hofgezin.

Detail van trouwplechtigheid Karel Christiaan van Nassau-Weilberg en Carolina prinses van Oranje-Nassau, door Tethart Philip Christiaan Haag. Coll. Rijksmuseum.
Christiaan gaf ook aan bij haar en haar echtgenoot in dienst te zijn geweest. Ook stond er in de krant dat zij als presentje in 1748 “twee kleine Afrikaanse Moortjes” kreeg.

Dit was allemaal in de 18e eeuw maar ook al eerder zijn er prenten waarop Afrikaanse pages te zien zijn aan het Hof. Dit zijn details van twee prenten van Het Loo. De gehele prenten zijn te bekijken op het Pinterestboard.
Coll. Rijksmuseum Cornelis Danckerts II

Door alle verzamelde schilderijen op Pinterest is het wel duidelijk dat op vele Europese hoven Afrikaanse pages aanwezig waren.

Als laatste een detail uit De inhuldiging Koning Willem II door Nicolaas Pieneman Coll/foto Paleis Het Loo met Kwasi en Kwame.
Zouden de nazaten van Kwasi nog wel eens denken aan hun Afrikaanse voorvader zoals ik aan de mijne denk?