Waagmeester Pieter van Zoelen
In oktober 2013 schreef ik voor het eerst over Pieter van Zoelen, nog weinig wetend maar uitgebreid op zoek. “Wie is Pieter van Zoelen?”, vroeg ik mijzelf af toen ik hem als getuige bij het huwelijk van Kaatje en Christiaan zag staan.
Een stukje van die vraag kan ik nu beantwoorden.
(Afbeelding Gevelsteen van de Waag in Leiden)
Bij mijn vorige bezoek aan het archief van Weesp vond ik onverwacht meer documenten met zijn naam en tot mijn grote verrassing ook zijn functie.
Pieter van Zoelen was Waagmeester in Weesp, in ieder geval vanaf 1784. Vijf jaar na het huwelijk waar hij de getuige was.
Hij betaalt netjes elke maand de pacht en het laatste pachtjaar wat ik gevonden heb is 1794 met zijn laatste pachtbetaling. De jaarlijkse pacht die hij moest betalen liep duidelijk elk “contract” op. Er moet veel geld zijn omgegaan in de Waag.
Voor zover ik heb kunnen zoeken is de Waag in Weesp er niet meer maar stond deze naast de kerk midden in de stad op het Waagplein.
Op de Beeldbank van de Historische Kring Weesp heb ik gezocht naar een afbeelding van het Waaggebouw maar het niet kunnen vinden. Mijn nieuwsgierigheid is gewekt en mocht er een afbeelding zijn van de Weesper Waag zou ik die graag zien. Ik had hier graag een mooie afbeelding van het Waagplein geplaatst maar ik kom niet verder dan deze screen via Google Maps.
Was een Waagmeester meer dan alleen een pachter van een Waag? Hij moest natuurlijk te vertrouwen zijn, gaf dat de reden dat hij vaker officiële documenten tekende? Was hij daarom de getuige bij Christiaan en Kaatje hun Jawoord? Ondertekende hij daarom de Inventarislijsten en de documenten van de uitvoering van het testament van D’Arrest jr, staat daarom zijn naam ook in de documenten over de twist tussen de zwagers?
De vraag “waarom was hij de huwelijksgetuige van Christiaan en Kaatje?” is nog niet beantwoord, maar wie weet wat er nog komen gaat!
Was Pieter van Zoelen niet gewoon getuige vanwege zijn (letterlijk) centrale positie in het stadje? Tegenwoordig doen we heel gewichtig over wie getuige mag zijn bij een huwelijk, maar dat was vroeger absoluut niet het geval.
Ik denk dat je het een beetje moet vergelijken met het opmaken van een hypotheekakte of een testament vandaag de dag. Je gaat naar een notaris en daarbij wordt een medewerker van het notariskantoor ingezet als getuige. Die is betrouwbaar en beschikbaar. Het echte huwelijk werd uiteraard gesloten in de kerk en daar zullen ze wel hebben nagedacht over de getuigen, maar vervolgens moesten ze dat huwelijk ook nog burgerlijk vastleggen bij de stad Weesp. Dat was gewoon een administratieve handeling.
Ik kan me best voorstellen dat zulke handelingen in de Waag plaatsvonden, of in de buurt van de Waag. En dat een geletterde betrouwbare man daarbij als getuige werd gevraagd. Zoals in kleine dorpen vaak de gemeentesecretaris of de veldwachter getuige was bij bijvoorbeeld geboorte- en overlijdensaangiftes.
Weet je of Pieter ook bij andere huwelijken of afspraken/contracten getuige was?
Nergens anders ben ik zijn handtekening tegengekomen dan bij de bovenstaande situaties. Zo net voor de zekerheid gekeken bij de huwelijken voor en na Christiaan en Kaatje en daar vind ik hem niet.
http://www.rhcvechtenvenen.nl/collectie?mivast=386&mizig=100&miadt=386&milang=nl&misort=dat%7Casc&miview=tbl&mip1=Vegt&mip3=Christiaan