Behalve Christiaan waren er veel meer kinderen vanaf de Westkust van Afrika naar Nederland gebracht. Af en toe blog ik ook over hen. Nu is Willem Adriaanse aan de beurt. Afgelopen jaar mocht ik een GEN talk houden tijdens het famillement en hij was mijn hoofdpersoon.

Oktober 1815 deed hij belijdenis en werd hij gedoopt door Dominee Krieger in de Grote Kerk van Den Haag.

Ik was deze predikant eerder tegengekomen bij andere Afrikaanse bedienden die hij doopte. Nu heb ik maar eens verder naar hem gezocht. Ik vond hem al snel, Wilhelm Leendert Krieger (1748-1822).
In de collectie van het Rijksmuseum is een portret van hem.

Bij Van der AA vond ik interessante gegevens over hem.
“Krieger was niet alleen een uitnemend godgeleerde maar ook een regt gemoedelijk christen. […] Koning Willem I wist zijne verdiensten te schatten en benoemde hem tot zijnen hofprediker”
De hofpredikant van Oranje-Nassau had een Afrikaanse bediende.

De vermelding van Willem Adriaanse zijn belijdenis en doop was niet het eerste document over zijn leven in de archieven.

Hij hoorde bij de lichting van 1814, het is niet goed leesbaar, maar er staat onder andere hoe hij eruit zag.

Aangezicht	Lang
Voorhoofd	Hoog
Oogen	Zwart
Neus	Plat
Mond	Groot
Kin	Rond
Haar	Zwart
Wenkbraauwen	Zwart
Merkbare Teekenen	Geene
Lengte	1 el 6palm 6 duim 3 streep
	= 1,663 cm

 

 

 

Bovenaan staat zijn handtekening. Gevolgd door:
“Geboren: aan de Kust van Guinea in de jare 1786
Van beroep: Dienstbaar”

De volgende keer dat ik hem tegenkom, is bij zijn huwelijk met Maria Cornelia Calfssnier op 5 november 1823 in Den Haag.

“Willem Adriaanse, jongeman, oud zeven of achtendertig jaren, bediende, geboren aan de Kust van Guine, wonende alhier, meerderjarige zoon van onbekende ouders.”

Die laatste woorden maken mij alert. Bij de invoering van de Burgerlijke Stand in 1812 werden de huwelijkse bijlagen ingevoerd, je moest ook de gegevens van je ouders vertrekken en dat kon Willem niet. Uit ervaring weet ik dat er dan een akte van bekendheid moest worden opgemaakt met zeven getuigen die bevestigden dat je bent wie je zegt dat je bent. Deze akte geeft bij de mannen afkomstig van de Westkust van Afrika altijd veel informatie en zo ook deze keer.

Zijn akte van bekendheid, opgemaakt op 10 september 1823, vind ik inderdaad bij zijn huwelijkse bijlagen.

Hij heeft de volgende getuigen meegenomen:
Joseph Engelbert, (39) winkelier
Leonard Erasmus ’t Hardt, (25) schoenmaker
Godefredus Knaper (40) winkelier
Roedolf Jacob de Jong, (44) Zaakwaarnemer
Steven Mulder, (51) tapper
Klaas de Jong, (82) zonder beroep
Derk Honingh, (28) Huisbediende

Om de hele akte hier uit te schrijven is wat veel, daarom enkele feiten:
– Ongeveer 1786 geboren Kust van Guinea, heeft zijn ouders nauwelijks gekend
– Als slaaf verkocht en op zijn zeventiende jaar met zijn heer naar Berbice vertrokken.

(Berbice was een Nederlandse kolonie naast Suriname waar in 1763 een grote slavenopstand plaatsvond. Wil je daar meer over weten, raad ik je aan om het boek “Bloed in de rivier” van Marjoleine Kars te lezen.)

– Na een jaar overleed zijn heer, hij werd gekocht door Adriaan Krieger die hem naar
Nederland bracht.
– Eén jaar heeft hij Adriaan zijn vader Dominee Krieger gediend.
– Hierna in dienst getreden van Jacob Uitenhage de Mist.

Zien jullie wat ik zie? Het is meteen nu duidelijk hoe hij aan zijn doopnamen is gekomen.
Willem         –> vader Krieger
Adriaan(se) –> zoon Krieger.

Wie was Jacob Uitenhage de Mist is vanzelfsprekend de volgende vraag..

Hij werd 20-04-1749 geboren in Zaltbommel.

Reinier Vinkeles, Coll Rijksmuseum

Op Wikipedia heeft hij een lange lijst van functies, een aantal heb ik er uitgehaald:
Lid Eerste Nationale Vergadering
Lid Tweede Nationale Vergadering
Commissaris-generaal voor Kaap de Goede Hoop, Kaapstad
Lid Staatsraad
Landdrost van Maasland 1807
Lid van de Raad van Koophandel en Koloniën
Lid Eerste Kamer tot zijn overlijden op 03-08-1823 in Voorburg.

Willem & Maria huwden dus drie maanden na zijn overlijden. Zou dit met elkaar te maken hebben, vraag ik mij af, zou het overlijden het huwelijk versneld hebben…
Het lijkt mij wel, nog geen zes weken na het overlijden werd de akte van bekendheid opgemaakt.

In de archieven vond ik drie kinderen van hen.

Bij de aangifte van de jongste staat als beroep bij Willem dat hij kruidenier is. Ergens zou hier toch meer over te vinden moeten zijn, een kruidenier in Den Haag afkomstig van de Westkust van Africa.
Ook ben ik benieuwd of hij een legaat heeft gehad waardoor hij kon beginnen met zijn winkel. Daarvoor ga ik op zoek naar het testament van Jacob Uitenhage de Mist.

Mijn allergrootste vraag is of Christiaan en Willem elkaar kenden. Christiaan was bijvoorbeeld in 1817 in Den Haag, dat weet ik door zijn derde brief. Ik vraag mij nog altijd af hoe Christiaan terecht was gekomen bij de notaris Thomas Alexander Holland die de brief ondertekende.
Zouden Holland en Uitenhage de Mist elkaar gekend hebben…. Holland had via zijn moeder banden met Zuid-Afrika en Uitenhage de Mist heeft er gewoond.
Misschien kom ik daar nog eens achter.

Nog een vraag voor mij is, zijn er nog nazaten van hem?
Mensen die Adriaanse heten en geen idee hebben dat hun eerste Adriaanse afkomstig was van de Westkust van Afrika. Misschien komt er ooit eentje op dit blog terecht wanneer er gezocht wordt op de naam Adriaanse.

Als afsluiting een tijdslijn van zijn leven met wat we nu weten.
1786 geboren Kust van Guinea
1803 naar Berbice
1804 gekocht door Adriaan Krieger aankomst in Nederland
1805 Dominee Krieger een jaar gediend
1806 – 03-08-1823 Dienstbaar bij Jacob Uitenhage de Mist
1814 Militie
10-09-1823 Akte van Bekendheid opgemaakt
05-11-1823 Huwelijk
14-07-1824 Vader
13-02-1827 Vader
30-12-1829 Vader.
Zijn overlijden heb ik (nog) niet gevonden.

UPDATE dankzij Martin Spaans:
Hij woont tijdens de volkstelling van 1830 aan het Zieke in Den Haag, wijk N. no. 245, met zijn vrouw Mietze Kalff, oud 35 jaar en twee kinderen: Willem Cornelis Adriaanse, oud 3 jaar en Wilhelmina Adriaanse, oud 5 jaar.

Wilhelmina Louisa Adriaanse, geb. ‘s-Gravenhage 14 juli 1824 (akte 1000), vader is kruidenier.
Willem Cornelis Adriaanse, geb. ‘s-Gravenhage 13 febr. 1827 (akte 252), vader is winkelier.
Johanna Adriaanse, geb. ‘s-Gravenhage 30 dec. 1829 (aangegeven 2 jan. 1830, akte 1, vader is kruidenier en moeder heet Maria Kalf…).

UPDATE dankzij Mieke Meijlink-Roukens:
In Berlijn wordt in 1846 een Maria Adrianse alias Calfsnir begraven in de Dreifaltigkeitskirche, haar echtgenoot wordt Wilhelm Adrianse genoemd.
En in Berlijn trouwt in 1858 een Maria Wilhelmine Adriänse , 33 jaar oud met Adolf Boehden Haar vader wordt Wilhelm Adriänse genoemd.
Dit geeft mij weer zoveel vragen… o.a. hoe ze in Berlijn terecht zijn gekomen en waarom en was Willem daar ook etc..

Ondertussen heb ik de stamboom kunnen uitbreiden met kleinkinderen van Willem Adriaanse.
Dank aan alle meezoekers, samen komen we een stuk verder!

En daar is zijn overlijden, ook in Berlijn.
Hoe en waarom zou hij daar terecht zijn gekomen?…

Nog een UPDATE door Mieke en wat voor één!
W. Adrian, Prinzlicher Lakai, Taubenstrasse 46.
Bij welke Prins? En hoe kwam hij daar in dienst…