Regelmatig krijg ik via e-mail, messenger of WhatsApp verwijzingen naar archiefstukken over jongetjes als Christiaan. Ik ben daar steeds weer heel blij mee.
Van Jair van Dijk kreeg ik een e-mail met vondsten die misschien niet helemaal bij het verhaal van Christiaan passen, maar absoluut wel raakvlakken heeft. Samen hebben we dit verder hebben uitgewerkt, onderzocht en beschreven.
Het begon allemaal met Jair zijn vondst in een Amsterdamse kroniek in 1803:
“Den 8 October zijn in ’s Hage in de Grootekerk Gedoopt, Twee Perzonen van de Hottentotsche Natie, door den Predikant J. J. Kicherer Welke als Zendeling, van Africa’s uithoek, met dezelve tot ons was overgekomen en door wiens dienst Zij tot den kennis van den eenige ware God en Jesus Christus gebragt Zijn, doende Do: W: L: Krieger een Leereden tot Voorbereiding Voor ’s Heeren Heilig Avondmaal over Ps 86 : 8, 9, 10, beide gebooren in het Koude Bokkenveld.
hun namen Waren eertijds Claas van Rooij en Sara Fortuin, en hebben bij hunner Doop de namen ontvangen van Johannes Jacobus van Rooij, en Maria Sofia Fortuin, Zijnde de eerste 33 jaaren Oud, van Hottentotsche Ouders Gebooren, en de anderen 35 Jaaren Welke Vader was een Boeganeesse Slaaf, en haar Moeder van Hottentotsche afkomst, den 16 dito Zijn Zij beide Voor de Muncipalitijt in den Echt Verbonden, en daarna getrouwt door Dr. Kicherer.”
Deze vondst had meteen mijn volledige aandacht, ik zag een persoon die ik al vaker heb gezien en ook uitgebreid voorkomt in het blog over Willem Adriaanse, die zijn naam Willem te danken heeft aan predikant Willem Leendert Krieger en Adriaanse aan de zoon van deze predikant.
De originele doopakte was redelijk snel gevonden:
Ook bij deze doop werden de namen van de dopelingen veranderd terwijl hun namen vast al niet hun geboortenamen waren…. Sara Fortuin kreeg de naam Maria Sofia Fortuin. Het lijkt er op dat zij vernoemd wordt naar Kicherer zijn moeder en zus die haar doopgetuigen zijn.
De vernoeming van Johannes Jacobus van Rooij is meteen duidelijk, hij krijgt de voornamen van predikant Kicherer. Waar de naam Van Rooij vandaan is gekomen is ons niet duidelijk.
In de Amsterdamse kroniek staat ook dat Maria Sofia en Johannes Jacobus een paar dagen later huwden. Die akte was ook snel gevonden via FamilySearch.
Kan je voorstellen dat Jair en ik wel heel nieuwsgierig werden naar het verhaal hierachter?
Het is maar één zin in de doopakte, maar er staat veel informatie in:
“Zijnde de eerste 33 jaaren Oud, van Hottentotsche Ouders Gebooren, en de anderen 35 Jaaren Welke Vader was een Boeganeesse Slaaf, en haar Moeder van Hottentotsche afkomst”
In deze tekst staat “Hottentotten”, tegenwoordig spreken we over Khoikhoi.
Boeganees roept ook nog veel vragen op. Wikipedia schrijft:
“Het Boeginees (Basa Ugi) is een Austronesische taal die gesproken wordt op het zuidelijke deel van het Indonesische eiland Sulawesi. Door de Nederlandse kolonisatie vluchtte een deel van de Boeginese bevolking naar andere delen van het toenmalige Nederlands-Indië (Java, Kalimantan, Sumatra en de Molukken), waardoor het taalgebied van het Boeginees werd verspreid.”
Zou dit betekenen dat er ook mensen terecht gekomen zijn vanuit Indonesië in Zuid-Afrika?
We zijn op zoek gegaan naar wie Johannes Jacobus Kicherer was en vonden veel..
Een samenvatting:
Johannes Jacobus Kicherer (1775 – na 1849) was een Nederlandse predikant en zendeling die actief was in Zuid-Afrika gedurende de eerste jaren van de negentiende eeuw. Kicherer verrichtte evangelisatiewerk onder de lokale Zuid-Afrikaanse bevolking, hij bouwde scholen en kerken en leefde tussen de inheemse gemeenschappen. Hij was een van de eerste zendelingen die zich in het binnenland van Zuid-Afrika vestigde. In 1799 begon Kicherer zijn eerste missie om de lokale bevolking de Khoikhoi rondom Kaapstad, Zuid-Afrika te bekeren tot het christendom. Langs de zakrivier ongeveer 500 mijl van Kaapstad startte hij een kleine kolonie van tientallen bekeerde leden van de Khoikhoi bevolking. In 1803, na een aantal jaren in Zuid-Afrika te zijn gebleven, ging hij op bezoek bij zijn familie in Nederland en besloot hij drie succesvol bekeerde leden van de Khoikhoi gemeenschap mee te nemen op zijn reis naar Nederland.
Via Google vonden we “Berichten van den predikant Kicherer aangaande zijne zending tot de heidenen”
Door de vele krantenberichten blijkt wel dat de doop en het huwelijk veel aandacht trok.
Dit bericht stond in de Nieuwe Haagsche courant:
Ze vertrokken dus na Den Haag naar Londen!
Bij de Universiteit Utrecht vonden we het boek “Ons Christendom beschaamd door heidenen” en op pagina 14 staat dit:
Ja, je leest het goed, Maria Sofia en Johannes Jacobus werden ondervraagd en we kunnen hun antwoorden lezen. Ik schrik ervan…
Hierna volgde nog een tweede en derde ondervraging….
Alles kan je HIER teruglezen.
Hoe het leven van Maria, Johannes en Martha verder gegaan is, weten we nog niet maar…… we vonden wel hoe ze eruit zagen!
Hoe zou hun leven verder gegaan zijn? Zouden ze nakomelingen hebben?…. En hoe verging het Martha?
