Waarom dit Blog?

Hoe heette Christiaan? Geplaatst op door

In dit blog neem ik je mee op de zoektocht naar het vergeten levensverhaal van mijn voorvader Christiaan die geboren werd op de Kust van Guinee, als gestolen kind naar Nederland werd gebracht. Hij diende als kind verschillende leden van het Stadhouderlijk Hof, waar na hij aan de Burgemeester van Weesp werd gegeven die hem aannam als “antiqiteit”.
Voor zijn doop werd hij Presto genoemd. Welke naam zijn ouders hem gegeven hebben, is (nog) onbekend, vandaar de naam van het onderzoek “Hoe heette Christiaan?”
Niet alleen onderzoek ik zijn leven en de wereld waarin hij leefde maar ook dat van zijn kinderen en kleinkinderen. Tijdens de speurtocht ontdekte ik dat Christiaan lang niet het enige Afrikaanse jongetje was die als bediende in Nederland terecht kwam. Ook over de anderen schrijf ik.
Hoe dat allemaal begon?

Jaren geleden typte ik mijn naam in de Google zoekbalk en de uitkomst heeft mij niet meer losgelaten. Dit vond ik:
(Ondertussen weet ik dat onderstaande niet correct is.)
Hiermee begon mijn zoektocht die mij tot de dag van vandaag bezig houdt. Wilt u weten wat er tot nu toe bekend is?

In de Samenvatting staat Christiaan zijn levensverhaal met alle vondsten tot nu toe.
Een overzicht van alle blogs zijn te lezen via het Archief. 2013 was het jaar dat de slavernij in Nederland 150 jaar was afgeschaft en mijn gedachten gingen zeer regelmatig naar mijn voorvader Christiaan van der Vegt, wiens achternaam en krullen ik met trots draag.
Daarom heb ik besloten om op zoektocht te gaan naar zijn vergeten levensverhaal en dat vast te leggen in dit blog. Mijn droom is om ooit de naam te weten die zijn ouders hem gegeven hebben bij zijn geboorte op de Kust van Guinee, vandaar de vraag:

“Hoe heette Christiaan?”

In de Samenvatting worden alle vondsten bijgehouden zodat u vlot op de hoogte bent van het verhaal.
In het Archief staan alle blogs op een rij, in volgorde van het schrijven.
De zoektocht is ook te volgen via de Facebookpagina  (+500 Volgers) waar o.a. de blogposts worden geplaatst en de timeline is gevuld met bronbestanden.
Op Pinterest (+210 volgers) staat een verzameling van schilderijen (+650) met Afrikaanse bedienden bij Europese families en afbeeldingen die horen bij het verhaal van Christiaan zijn leven.
Op Google Drive is een archief vrij toegankelijk met alle gevonden documenten en aktes.
Er is een Tijdslijn met gebeurtenissen in Christiaan zijn leven.
De Stamboom met zijn nazaten is in te zien via MyHeritage.
Alle gemaakte foto’s van plekken uit zijn leven staan op Flickr.
Af en toe Twitter ik over vorderingen en vondsten met #HoeheetteChristiaan.
Ondertussen vormt er zich een Christiaan Bibliotheek, op Library Thing is zichtbaar welke boeken in de bibliotheek aanwezig zijn.
Van de beschreven bladmuziek in de inventarislijsten gemaakt na het overlijden van D’Arrest, heb ik een Spotifylijst aangemaakt. Deze muziek hoorde en speelde Christiaan in Huize d’Arrest.

In mijn DNA is Christiaan nog duidelijk zichtbaar:

Schroom niet om te reageren. Heeft u vragen of opmerkingen? Ik hoor ze graag! U kunt ze posten op de facebookpagina of onder het blog. Ik reageer altijd.

Veel leesplezier!
Annemieke van der Vegt
Handtekening Christiaan 01
(Handtekening Christiaan 31 juli 1788)

Onverwachte nieuwe Nazaat

Hoe heette Christiaan? Geplaatst op door

Zeer regelmatig controleer ik of de geteste nazaten van Christiaan nieuwe matches hebben. Wekelijks komen er nieuwe matches bij en je weet natuurlijk nooit welke verrassing daar tussen kan zitten.
Zo ook een avond een aantal maanden geleden.

(Om de privacy te beschermen zal ik geen namen vermelden)

Mijn vader had een nieuwe match, Mr Z deelt met hem 53 cM. De volgende stap die ik dan doe, is kijken naar de shared matches en ja hoor!
Hij match ook met alle geteste neven en nichten van mijn vader. Ook matcht hij met de Wormhoudt matches, Hendrik Bekkers zijn vaderskant. Het kan niet anders dan dat hij een nazaat is van Kaatje van der Vegt & Hendrik Bekkers! Maar hoe?….

Via MyHeritage heb ik hem een bericht gestuurd en hij reageerde snel. (Dat is wel eens anders) Misschien kwam dat wel omdat hij gezien had dat hij matchte met 12 personen die ik beheer.

Hij vertelde dat hij niet veel kennis had over zijn voorouders, gaf aan mij wat hij wist en we hebben een stamboom gemaakt. Hij vermoedde dat de connectie aan de kant van zijn vader zat, dat werd een aantal weken later bevestigd door de uitkomst van de DNA-test van zijn vader. Hij matcht met mijn vader en diens neven en nichten tussen de 330 cM en 225 cM.

De volgende stap is om te gaan kijken hoe de relatie tussen Mr Z zijn vader, die ik nu Mr Y ga noemen en mijn vader en de neven en nichten is volgens DNA.
Hiervoor ga ik naar de tool op DNAPainter, hier kan je het aantal cM invullen van de match en krijg je de mogelijkheden in beeld.

Mr Y is “SELF”, hij is een generatie jonger als mijn vader waardoor ik een regel hoger moet kijken. Nu blijven er drie opties over, Half 1C1R (halve neef, een generatie verwijderd), 1C1R en 2C1R (2C noemen wij achterneef/achternicht).
Wanneer ik kijk naar alle matches met de neven en nichten past Half 1C1R heel goed. In de stamboom wil dat zeggen dat een grootouder van de neven en nichten een overgrootouder is is van Mr Y.

Aan mijn kant van de familie is het duidelijk, mijn overgrootvader heeft buiten het huwelijk nog een kind gekregen.

Anthonie van der Vegt. Zijn achterkleinzoon – Mijn overgrootvader

Nu wordt het passen en meten.
Wie van Mr Y zijn overgrootouders op papier is dat niet volgens DNA?
Omdat MyHeritage wel het Y-DNA meet (maar niet publiceert) en ik mijn vaders Y-DNA heb getest, kunnen we heel snel de mannelijke lijn uitsluiten. Daar zit het niet.
Toen waren er nog drie over.

Door zijn matches was heel snel de conclusie te trekken dat een grootmoeder inderdaad van haar vader is.
Toen waren er nog twee over.

Naar de laatste twee heb ik genealogisch onderzoek gedaan. Al snel ontdekte ik dat een grootouder verwekt was voor het huwelijk, deze kreeg mijn bijzondere aandacht en ik vond een foto!
Die foto liet ik aan mijn vader zien, hij zag meteen overeenkomsten met zijn grootvader!
Zien jullie het ook? Ondanks het leeftijdsverschil.

Links mijn grootvader, rechts de grootvader van Mr Y. (halfbroers?)

Om helemaal zeker te zijn, zou het testen van een kind van Mr Y zijn grootvader de doorslag geven.

Mr Z, Mr Y en ik denken dat wel weten hoe het zit.
We weten in ieder geval heel zeker dat zij nazaten van Christiaan zijn!

Christiaan Bibliotheek (II)

Hoe heette Christiaan? Geplaatst op door

De afgelopen week zijn we druk geweest met het in elkaar zetten van twee boekenkasten.
De ultieme relatietest die we helemaal hebben doorstaan.

De kast is nu gevuld met bijna 200 boeken die allemaal een draadje hebben naar Christiaan zijn leven.


Ook staan er boeken in waarin Christiaan wordt genoemd, jullie weten iet half hoe trots ik daar op ben!

Ik heb zelfs een naambordje gekregen dat ik op de deur ga bevestigen!

Je kan de inhoud van de kasten HIER bekijken.
Preview:

Heb je toevoegingen, boeken die niet mogen ontbreken, laat het mij weten!

Honselaarsdijk Deel I

Hoe heette Christiaan? Geplaatst op door

Het is hier al een poosje stil, niet omdat het klaar is maar omdat ik een halfzijdige gezichtsverlamming heb opgelopen (Bell’s Palsy) en deze minder snel geneest als verwacht. Hierdoor vertraagt één en ander een beetje.

Dit blog hoort bij de serie naar mijn zoektocht naar Christiaan in de periode dat hij Carolina van Oranje-Nassau diende.
Al langere tijd wilde ik schrijven over Honselaarsdijk, het grootste slot dat in Nederland heeft gestaan en de woning van Carolina van Oranje-Nassau en Karl Christiaan van Weilburg-Nassau in de periode 1760-1764. Christiaan heeft hen beide in die periode ieder geval gediend daarom kan het bijna niet anders dan dat hij er ook gewoond heeft. (Wanneer je op de afbeelding klikt, kom je op een grotere versie)

Honselaarsdijk – Abraham Blooteling 1640-1690

Er zijn verschillende afbeeldingen van en bovenstaande heb ik gekozen voor een reden die straks duidelijk wordt.

Het boek “Het Huis Honselaarsdijk” van Th. Morren werd mij geadviseerd en via boekwinkeltjes heb ik het aangeschaft.

Behalve dat het boek uitgebreid schrijft over de periode rond de aanwezigheid van Carolina, staat het ook vol met verwijzingen naar bronnen. Daar word ik altijd heel blij van.
De gedenkschriften van Gijsbert Jan van Hardenbroek worden regelmatig aangehaald en laten die nu net in mijn boekenkast staan. Ook wordt er verwezen naar de “gedenkschriften van een voornaam Nederlandsch beambte“, die heb ik besteld.

In de gedenkschriften van Hardenbroek kwam ik een bekend verhaal tegen op pagina 255.
Er staat: “Nog heeft den hertog (Brunswijk) een dispuut met het hof van Holland en de Ed.Gr M. selve nopens een knegt van de prins van Wijlburg, die op Honselaarsdijk vastgehouden sijnde vandaer een de hoge krijgsraid is overgegeven, omdat een domisticq van een militair geconsideerd wierd.”

Dit verhaal ken ik! Dit gaat over Balsam, de bediende die een dukaat van de Prins stal en deze in zijn mond stak toen hij betrapt werd in 1762. Ik heb een uitgebreid blog over hem geschreven. Nog steeds heb ik meerdere vragen over Balsam. Wanneer ik op die  achternaam zoek, vind ik nagenoeg niemand. In de gerechtelijke stukken vind ik wel zijn gehele naam, Christoph Fredlich Balsam. Ik blijf mij afvragen of hij ook van Afrikaanse afkomst was en of Christiaan zijn opvolger was. In Christiaan zijn brief staat dat hij in 1762 de Prins van Weilburg ging dienen.

Er waren al eerder bedienden van Afrikaanse afkomst op Honselaarsdijk. Deze afbeelding is een detail van de afbeelding, gemaakt door Daniël Stopendaal.
en ingekleurd:
In het boek wordt vermeld dat Carolina en haar echtgenoot regelmatig op bezoek gingen bij de dichter Willem van der Pot. Hij schreef over haar
“de aanminnige Princes, die Lente- en Zomerdagen,
Hier op het land verslijt in lieflijk welbehagen“.

Nu ben ik op zoek naar zijn andere gedichten, misschien heeft hij ergens een woord gewijd aan het gevolg van het echtpaar.

Hardenbroek schreef ook over het gedrag van Carolina en Karl Christian, ze komen er niet zo goed vanaf.
Over Carolina: “dat de jonge prins (Willem V) nog veel beter en sagter van humeur soude wesen als prinses Carolina, want dat deze laatste seer haastig en ook dikwijls quaedaerdig was; dat veele dat wistenen seyden; blijken ook daervan waeren, dat op Honselersdijk zijnde, men dikwijls hoorde sij haer kameniers, beknorde, een souflet (mep, oorvijg) gaf, en se selden lang koste houden“.
Over Karl Christian: “De prins van Nassau-Weilburg had met zijn “domestiquen”, ook dikwijls rusie, terwijl dan den een, dan den andere daer gesegt werd te steelen”

Zouden ze ook zo tegen Christiaan gedaan hebben?…  Je gaat het je toch afvragen.

Verleden week was ik samen met Jeroen ter Brugge in Honselaarsdijk om te kijken wat er nog van over is.

Om het maar meteen te verklappen, niet veel.

Zie je mij in de verte staan?
Daar waar de stallen waren en het badhuis, staat er nog. Op de eerste afbeelding zie je ze helemaal rechts staan.
Zo was het en ziet er nu zo uit:

In de hoeken zie je nog waar de torentjes waren.
In de hoek van dit pand zit tegenwoordig ’t Nederhofje waar de koffie wordt gebrand en verkocht. Ik raad iedereen aan die in de buurt is om daar koffie te gaan drinken. Behalve dat de koffie heerlijk is, zijn de mensen reuze behulpzaam en vriendelijk. Wat mij betreft 5 sterren!

Van hen hoorden we dat er nog een muurtje staat dat bij het Huis Honselaarsdijk hoorde. Het was even speuren en goed turen maar we hebben het gevonden!

Zie je het? Het staat in de tuin van de dokter.

’s Avonds hebben we geprobeerd om de contouren van het Huis te plaatsen op de huidige situatie. Dan wordt pas goed duidelijk hoe weinig we er van terug kunnen zien.

Wanneer je heel goed kijkt, zie je rechts de plek van de voormalige stallen. Aan de linkerkant is nog het kleine stukje tuinmuur over.
De rest is allemaal industrieterrein… tijdens onze wandeling over het terrein zagen we niets meer terug.

Gelukkig vind ik in boeken en archieven nog wel meer terug en ga ik met dat onderzoek door. Er komt vast nog een deel 2 over Honselaarsdijk!

De grootste slavenhandelaren van Amsterdam

Hoe heette Christiaan? Geplaatst op door

Afgelopen oktober was ik bij de Nacht van de Geschiedenis (aanrader!) in het Rijksmuseum bij de lezing van Jessica den Oudsten tussen de scheepsmodellen. Daar hoorde ik voor het eerst over Jochem Matthijs en Coenraad Smitt, de grootste slavenhandelaren van Amsterdam. Jessica vertelde over haar onderzoek samen met Ramona Negrón en het boek dat zij aan het schrijven waren.
Natuurlijk had het meteen mijn aandacht, het speelt zich namelijk af in Christiaan zijn tijd. De basis van hun onderzoek zijn de notariële akten opgemaakt over de reis van het schip  “’t Gezegende Suikerriet” tussen 1743 en 1745. Omdat ik ervan uit ga dat Christiaan in 1747/1748 in Nederland aankwam, komt het wel erg dichtbij en confronteert het mij met de scheepsreis die hij als klein kind gemaakt moet hebben….

Zodra het mogelijk was, heb ik het boek besteld en afgelopen week werd het bezorgd.

Behalve de goed geschreven hoofdstukken, bevat het boek ook uitgebreide bijlages. Niet alleen leer ik over hoe de scheepsreizen met mensen in een ruim werden geregeld, maar ook leer ik over goed onderzoek doen en vastleggen.

Tot mijn schrik kwam ik ook een bekende tegen die ik er liever niet bij had zien staan…. een man wiens naam ik vaker heb opgeschreven.

Aan wie ik zelfs een heel blog gewijd heb, Hendrik Jansz Cannegieter, de compagnon van Magdalena d’Arrest. Christiaan heeft haar gediend, in het toneelstuk de Testamentmaakers was hij haar Intendant. Na haar overlijden kreeg hij van de erfgenaam niet het legaat van 300 guldens die zij hem had toegezegd. Van de ruzie die toen ontstond, is ook een akte opgemaakt.

Cannegieter kende Christiaan, die toen nog Presto heette. Hij nam hem zelfs mee toen hij de buurman van Magdalena in elkaar sloeg, Christiaan moest aankloppen om het slachtoffer naar buiten te krijgen en de armen van het slachtoffer vasthouden zodat Cannegieter beter kon slaan. Je kan dit allemaal lezen in een notariële akte, opgemaakt in 1770.
Dat Cannegieter zich bezig hield met plantages was mij bekend, echter dat hij zich ook bezig hield met het vervoer van mensen wist ik nog niet.
Misschien een beetje naïef…..

Het boek wil ik aanraden aan iedereen die meer wil weten over hoe de scheepsreizen vanuit Amsterdam werden geregeld, wat er plaatsvond op zo’n schip. Jessica en Ramona hebben een zeer leesbaar onderzoeksboek geschreven. Je kan het HIER bestellen.

Ondertussen lees ik door en denk aan Christiaan als klein kind ook vervoerd op zo’n schip.

Nazaten maken Christiaan zichtbaar (I)

Hoe heette Christiaan? Geplaatst op door

Al meerdere blogs heb ik geschreven over alle ontwikkelingen rond Christiaan zijn DNA.
Om even het geheugen op te frissen een klein overzicht wat we (Wim Penninx en ik) aan het doen zijn. Christiaan zijn nazaten dragen nog zichtbaar DNA van hem. Als voorbeeld mijn vader, hij heeft 5% Afrikaans DNA:
Voor de genealogen de reeks van Christiaan naar mijn vader:
Christiaan van der Vegt
Cornelis van der Vegt
Kaatje van der Vegt
Anthonie van der Vegt
Anthonie van der Vegt
Hendrik Anthonie van der Vegt

Alle nazaten die tot nu toe getest zijn, hebben allemaal Christiaan zijn zoon Cornelis als voorvader. Samen hebben ze meer dan 22% Christiaan teruggebracht. Dit personage is geüpload naar MyHeritage.

Afgelopen week kwam ik in contact met “nieuwe” nazaten en deze keer en geen nazaten van Christiaan maar van Teunis. Het eerste contact maken vind ik altijd weer spannend. Vooral deze keer omdat Teunis zijn verhaal heftige kanten heeft.
Het was een zeer prettige kennismaking! Ook kreeg ik meteen de mogelijkheid om zijn Afrikaans DNA te bekijken:

Dit plaatje heb ik ook van de samengestelde Christiaan:

Wanneer je goed kijkt, is het duidelijk dat de nazaat van Teunis ander Afrikaans DNA heeft dan dat we tot nu toe hebben. Ik word daar helemaal blij van!
Weer meer Christiaan terug!

Binnenkort verwerken we de nieuwe gegevens en worden ze zichtbaar in het verzamelde DNA van de nazaten.
Ik hoop dat we ooit een analyse kunnen maken over Christiaan door al dit DNA, bijvoorbeeld of hij lactose intolerant was, zijn uiterlijke kenmerken, erfelijke ziekten.
Natuurlijk hoop ik ook nog altijd op deze manier contact te kunnen maken met andere Afrikaanse familieleden. Misschien ontdek ik dan ook van welk volk Christiaan was…..

Nog zoveel te vinden!

Beste nieuw gevonden familie we gaan binnenkort persoonlijk kennismaken en elkaar verhalen vertellen. Ik kijk ernaar uit.