Waarom dit Blog?

Hoe heette Christiaan? Geplaatst op door

In dit blog neem ik je mee op de zoektocht naar het vergeten levensverhaal van mijn voorvader Christiaan die geboren werd op de Kust van Guinee, als gestolen kind naar Nederland werd gebracht en voor zijn doop Presto werd genoemd. Welke naam zijn ouders hem gegeven hebben, is (nog) onbekend. Niet alleen onderzoek ik zijn leven en de wereld waarin hij leefde maar ook dat van zijn kinderen en kleinkinderen. Tijdens de speurtocht ontdekte ik dat Christiaan lang niet het  enige Afrikaanse jongetje was, die als bediende in Nederland terecht kwam. Ook over de anderen schrijf ik.
Hoe dat allemaal begon?

Jaren geleden typte ik mijn naam in de Google zoekbalk en de uitkomst heeft mij niet meer losgelaten. Dit vond ik:
(Ondertussen weet ik dat onderstaande niet correct is.)
Hiermee begon mijn zoektocht die mij tot de dag van vandaag bezig houdt. Wilt u weten wat er tot nu toe bekend is?

In de Samenvatting staat Christiaan zijn levensverhaal met alle vondsten tot nu toe.
Een overzicht van alle blogs zijn te lezen via het Archief. 2013 was het jaar dat de slavernij in Nederland 150 jaar was afgeschaft en mijn gedachten gingen zeer regelmatig naar mijn voorvader Christiaan van der Vegt, wiens achternaam en krullen ik met trots draag.
Daarom heb ik besloten om op zoektocht te gaan naar zijn vergeten levensverhaal en dat vast te leggen in dit blog. Mijn droom is om ooit de naam te weten die zijn ouders hem gegeven hebben bij zijn geboorte op de Kust van Guinee, vandaar de vraag:

“Hoe heette Christiaan?”

In de Samenvatting worden alle vondsten bijgehouden zodat u vlot op de hoogte bent van het verhaal.
In het Archief staan alle blogs op een rij, in volgorde van het schrijven.
De zoektocht is ook te volgen via de Facebookpagina  (+490 Volgers) waar o.a. de blogposts worden geplaatst en de timeline is gevuld met bronbestanden.
Op Pinterest (+150 volgers) staat een verzameling van schilderijen (+600) met Afrikaanse bedienden bij Europese families en 6afbeeldingen die horen bij het verhaal van Christiaan zijn leven.
Op Google Drive is een archief vrij toegankelijk met alle gevonden documenten en aktes.
Er is een Tijdslijn met gebeurtenissen in Christiaan zijn leven.
De Stamboom met zijn nazaten is in te zien via MyHeritage.
Van de beschreven bladmuziek in de inventarislijsten gemaakt na het overlijden van D’Arrest, heb ik een Spotifylijst aangemaakt. Deze muziek hoorde en speelde Christiaan in Huize d’Arrest.
Alle gemaakte foto’s van plekken uit zijn leven staan op Flickr.
Af en toe Twitter ik over vorderingen en vondsten met #HoeheetteChristiaan.

Schroom niet om te reageren. Heeft u vragen of opmerkingen? Ik hoor ze graag! U kunt ze posten op de facebookpagina of onder het blog. Ik reageer altijd.

Veel leesplezier!
Annemieke van der Vegt
Handtekening Christiaan 01
(Handtekening Christiaan 31 juli 1788)

Kreupel

Hoe heette Christiaan? Geplaatst op door

Regelmatig schrijf ik dat ik eens in de zoveel tijd de bronnen terug lees omdat steeds weer blijkt dat ik over woorden heen lees. Dat komt omdat er soms heel veel informatie staat of omdat de informatie op dat moment nog niet relevant of begrijpelijk was. In het geval van nu begrijp ik zelf niet waarom ik mij niet eerder bewust was van deze zin.

Het begint eigenlijk bij Christiaan zijn vierde brief uit 1821, daarin staat:
“ben nu reeds drieënveertig Jaaren behept geweest aan Zware Breuk het welk mij mijn ambacht belet en ik heb niet de minste bestaan om van te Kunnen leven”
Deze zin heeft mij vanaf de eerste keer lezen geraakt maar wist niet zo goed wat ik er mee aan moest. Hij had tenslotte vanaf 1778, het jaar van de breuk, wel gewerkt als huisbediende bij d’Arrest en de functies van Pluimgraaf en Lantaarnopsteker uitgevoerd. Op zijn naam staat ook het ambt zakkendrager maar dat zal hij “verhuurd” hebben.

Afgelopen week las ik de derde brief uit 1817 nog eens uitgebreid door en viel mijn oog op:
“Sterk, gezond en levendig in kragten, maar kreupel”

“Uwe Mafesteit veroorloove in genade, den ouden vieren zeventig jarigen Christiaan even als gansch het volk van Nederland, Hoogst dezelve Vader te noemen en in die tedere betrekking Uwe Majesteit zijn akelig lot te schilderen. Sterk, gezond en levendig in kragten, maar kreupel”

Zou ik het niet gelezen hebben omdat het zo achter sterk, gezond en levendig staat? Daar werd ik namelijk altijd blij en best een beetje trots van, hij was tenslotte toen al 74 jaar.

Wat zou er gebeurd zijn in 1778 waardoor hij een breuk heeft gekregen en kreupel is gaan lopen? Het jaartal intrigeert mij ook, in 1777 werd hij gedoopt en 1779 huwde hij met Kaatje.

In Weesp was een gasthuis, Bartholomeus Gast- en Armenweeshuis, zou hij daar behandeld zijn? En dan is de volgende vraag… is dat vastgelegd en bewaard?

In het archief vind ik wel het gasthuis maar meer een financieel archief en geen patiëntenoverzicht…. Dat overzicht bestaat dan misschien niet meer maar in Weesp bestaat nog wel de toegang van het Gasthuis. Zie foto.

Volgende stap dan meer…. naar het krantenarchief www.delpher.nl om te kijken of er misschien iets te vinden is over een ongeluk in Weesp rond 1778. Het enige wat ik nu vind is dat op 15 mei 1777 de Moutmolen “De Vriendschap” afbrand in de Leeuwarder courant. Deze molen was deels van Abraham d’Arrest en zal dus voor Christiaan niet onbekend geweest zijn maar  of dat nu iets met zijn kreupel zijn te maken heeft….
Het wordt dus meer zoeken wat er gebeurd kan zijn in 1778 waardoor Christiaan kreupel is geworden….

Krullen door Christiaan?

Hoe heette Christiaan? Geplaatst op door

In de introductie op dit blog schrijf ik: ” Christiaan van der Vegt, wiens achternaam en krullen ik met trots draag” maar is dat werkelijk ook zo?
Over de achternaam Van der Vegt is geen twijfel en dat ik een nazate ben ook niet, dat heeft de DNA test uitgewezen, maar die krullen, zijn die krullen werkelijk van Christiaan afkomstig?
Dit jongetje is mijn vader, twee jaar oud en hij heeft duidelijk krullen, ik heb ze van zijn kant van de familie maar…. zijn ze doorgegeven door Christiaan?

Omdat ik mijn DNA heb laten testen, is het mogelijk om daar echt achter te komen en natuurlijk wil ik dat weten….
Toen ik op mijn privé facebookpagina meldde dat de uitkomst van de DNA test binnen was, kreeg ik van Evert-Jan Blom een link naar SNPedia waarop staat waar op je DNA je krullen zitten. Er ontstond een digitaal gesprek tussen Wim Penninx en Evert-Jan. Het bleek dat deze markers voor Europese krullen waren, voor Afrikaanse krullen is er een andere plek op het DNA.
Er werd een wetenschappelijk artikel gedeeld: “The biology and genetics of curly hair” en de markers voor Afrikaanse krullen:

chr1:    150345417-150354554
chr12:  51245773-51254143
chr10:  101452305-101505884

En je wilt het misschien niet geloven maar precies op dat stukje bij chromosoom 12 hebben mijn vader en ik Afrikaans DNA!
Dit gaf bij de heren toch wel enige opwinding. Zou dit toeval zijn of zou dit inderdaad impliceren dat ik mijn krullen van Christiaan heb?
Geen van de andere geteste nazaten heeft dit stukje Afrikaans DNA, degene die krullen hebben, hebben dat van Europees DNA.

Paul en zijn tweelingbroer Hans terwijl ze de mazelen hadden

Echter heeft mijn achterneef Paul, onze betovergrootmoeders zijn zusters, ook veel krullen en test hij binnenkort zijn DNA. Ik ben zo benieuwd of hij ook dezelfde plek Afrikaans DNA heeft.

Ondertussen heeft Wim een email gestuurd naar de schrijfster van het wetenschappelijke artikel om te vragen of zij het mogelijk acht dat mijn krullen Afrikaans zijn…. en dus inderdaad van Christiaan.

Tot mijn verbazing maakt het voor mij wel uit of het wetenschappelijk bewezen wordt.
Het maakt 12 augustus 2016 voor mij een nog meer bijzondere dag. Op die dag knipte ik een aantal krullen af en begroef die op de Kust van Guinee, de plek waarover Christiaan schrijft dat hij geboren is:
“Geeft met den onderdanigsten eerbied te kennen de ondergetekende Christiaan van der Vegt, geboortig aan de kust van Guinée en thans wonende te Weesp”

Destijds deed ik dat al omdat ik dacht dat zijn DNA in mijn haar zit en ik hem zo terug bracht naar zijn geboortegrond.

Nu kan ik dit misschien wetenschappelijk ook zeggen…..  Ik heb een stukje van Christiaan teruggebracht naar de Kust van Guinee…..

Frederika Louisa Wilhelmina van Brunswijk

Hoe heette Christiaan? Geplaatst op door

(Dankzij Kees Lamper van Lamper Design en Caroline van Huizen op het Janskerkhof, een site zeer de moeite waard, werkt de website weer. De fout lag bij de hoster. )

Bij elke lezing die ik geef, komt de eerste briefvondst natuurlijk ter sprake en elke keer heb ik dan dezelfde gedachte: “Hoe zit dat toch met Frederika Louisa Wilhelmina van Brunswijk?”. Dat komt omdat in die brief uit 1816 van Christiaan aan aan Koning Willem I staat:
“zijn in dienst geweest van hare Koninklijke Hoogheid Mevrouwe den princesse Douairière Frederika Louisa Wilhelmina van Brunswijk;”

Johann Friedrich August Tischbein Coll. Het Loo

Dit is ze, Frederica Louise Wilhelmina van Oranje-Nassau, dochter van Willem V en Wilhelmina van Pruisen. Ze werd op 28 november 1770 geboren in Den Haag en overleed op 15 oktober 1819.
Op de site van het Huygens Instituut voor Nederlandse Geschiedenis – KNAW staat een biografie van haar. Voor mij is het nu belangrijk om een periode te vinden waar Christiaan en haar wegen elkaar gekruist kunnen hebben.

In 1770, toen zij geboren werd, werkte Christiaan bij d’Arrest in Weesp en ik zie geen enkele reden waarom hij in die periode ook iets voor haar gedaan zou kunnen hebben. Louise kreeg in 1772 en 1774 twee broertjes erbij, de latere Willem I en Frederik.

Guillaume de Spinny – Coll Stichting Historische Verzamelingen van het Huis Oranje-Nassau, The Hague Huis ten Bosch; zitkamer H.M., no. 100

Zij hadden twee Afrikaanse bedienden Sideron (ook bekend als Citron) en Cupido over wie afgelopen jaar een tentoonstelling is geweest in het Haags Historisch Museum. In Christiaan zijn eerste brief staat dat hij met zijn landslieden Citron en Coridon in dienst was bij Maria Louise van Hessen Kassel. Of dat dezelfde Citron is geweest is nog in het ongewisse.

In de biografie wordt ook geschreven over muziek en toneel en hoe dat een grote plaats in nam in haar leven en niet alleen in het hare. Tijdens mijn bezoeken aan het Koninklijk Huisarchief heb ik daar ook iets van mogen zien. (Klik op afbeelding om te vergroten)
Dit toneelstuk is opgevoerd bij het 25-jarig huwelijksjubileum in 1792 van haar ouders. Het is duidelijk dat de hele hofhouding mee deed.
Louise was toen al gehuwd met Karel Georg August van Brunswijk Wolfenbüttel. Zij huwden 14 oktober 1790 in Den Haag en gingen in Wolfenbüttel wonen. Heel in het begin van dit onderzoek heb ik gedacht dat die periode misschien Christiaan in haar gevolg was, dat geloof ik nu niet meer.

Terwijl ik op Summerschool in Wolfenbüttel was, heb ik daar ook het archief bezocht op een vrije middag. Het gaat daar heel anders en stukken fotograferen was er niet bij…. maar ik ontdekte wel iets. Er lag een document waarin stond dat Louise in 1791 naar Den Haag zou gaan en nog zes lakeien nodig had. Zou Christiaan één van die lakeien geweest kunnen zijn?

Ook lees ik dit in de biografie:
“Zij miste vooral het culturele leven van Den Haag en werd gekweld door heimwee en ledigheid. Wilhelmina wees haar dochter op haar aanpassingsvermogen en vooral op de plichten en verantwoordelijkheden die het huwelijk met zich meebracht. De vele bezoeken aan en van de stadhouderlijke familie vormden een welkome afwisseling in Louises bestaan.”

Op deze momenten ben ik altijd heel blij met mijn gemaakte digitale tijdslijn waardoor ik heel snel kan opzoeken wat er in Christiaan zijn leven gebeurde in 1791.
Christiaan heeft een keer het ophalen van zijn loon als Pluimgraaf overgeslagen in de zomer van 1791!

Nu is natuurlijk de vraag of Louise inderdaad in deze periode in Nederland is geweest….
Ik ben in het bezit van de boeken “Correspondentie van de Stadhouderlijke familie“, er is echter een probleem…  de brieven zijn in het Frans en dat kan ik niet lezen maar ik weet iemand die dat wel kan! In het blog “DNA Zoektocht naar Afrikaanse familie (3)” schreef ik over de match met MissX, nu kan ik zeggen dat ze Chloe Seals heet en lerares Frans is. Ik ga het haar vragen.

Als ik verder naar Louise haar leven kijk, vind ik niet echt andere mogelijkheden voor Christiaan zijn in dienst zijn bij haar. Op 20 september 1806 overlijdt haar echtgenoot en gaat haar moeder Wilhelmina, ook weduwe, bij haar wonen. Ze reizen samen naar Berlijn waar de latere Koning Willem I in ballingschap woont.

In 1814 komt Louise terug naar Nederland en woont op het Lange Voorhout en in het zomerverblijf Paviljoen Welgelegen in Haarlem.

Welgelegen, kopergravure uit 1815 van F.C. Bierweiler

Christiaan staat in september 1814 op de kermis en begint het jaar daarop met de brieven aan Koning Willem I. Ook hier zie ik hem niet bij haar in dienst zijn.

Ik ga mijn aandacht vestigen op 1791!

Ergens zal ik toch iets moeten kunnen vinden waar zij was in de zomer van 1791.

Heb je suggesties voor mij of tips, ik hoor ze heel graag!

Mijn DNA

Hoe heette Christiaan? Geplaatst op door

De afgelopen weken waren best spannend want ik heb mijn eigen DNA getest en wachtte vol spanning op de uitslag. Zou ik ook nog Christiaan terug kunnen zien in mijn DNA?

Vanochtend kwam de uitslag binnen en daar was hij zichtbaar!

Het maakt best nog wel iets in mij los, natuurlijk voelde ik mij al met hem verbonden. Dat kan ook haast niet anders wanneer je zo intensief iemands leven onderzoekt maar er is meer….
Mensen zeggen wel eens dat het lang geleden is dat hij leefde, dat slavenhandel lang geleden is.
Mijn antwoord kan nu zijn dat ik zichtbaar de sporen van slavernij in mij draag, dat het letterlijk een deel is van wie ik ben……

De rest van de dag ga ik op zoek naar wie de matches zijn en kijken of ik kan achterhalen of ik inderdaad mijn krullen van Christiaan heb. Ik heb het meest Afrikaans DNA op chromosoom 13, nu ga ik maar eens onderzoeken of dat de plek is die bepaalt of je krullen hebt.

Herdenking 1 juli

Hoe heette Christiaan? Geplaatst op door

Bijna vijf jaar geleden begon ik niet alleen dit blog maar het hele zoektocht naar “Hoe heette Christiaan?”
De doorslag om te beginnen was de 1 juli herdenking, destijds was het 150 jaar geleden dat slavernij was afgeschaft en zag ik daar programma’s over op televisie en artikelen in de krant.
Elke keer vroeg ik mij af of ik Christiaan daar ook kon herdenken, of hij in zijn leven te maken had gehad met slavernij…. en ging op zoek.

Nu weet ik dat hij inderdaad slachtoffer was van de slavenhandel, dat hij als kind bij zijn ouders vandaan is gestolen en naar Nederland is overgebracht.  Dit jaar wordt het derde jaar dat ik ga herdenken, niet alleen hem maar al die miljoenen slachtoffers en een beetje extra al die Afrikaanse kinderen die in Europa als kindbedienden terecht kwamen….
Hun namen kan ik niet noemen…… ik weet tenslotte alleen de namen die Europeanen aan hen gegeven hebben…

Dit is het programma:
12.30 – 13.10 uur Inloop
13.15 – 13.20 uur Welkomstwoord Izaline Calister
13.20 – 13.30 uur Plengoffer Marian Markelo
13.30 – 13.35 uur NiNsee voorzitter Linda Nooitmeer
13.35 – 13.45 uur Spoken word Furgell Pansa
13.45 – 13.50 uur Toespraak vice-premier Kajsa Ollongren
13.50 – 13.55 uur Toespraak Burgemeester Jozias van Aartsen
13.55 – 14.00 uur Muzikaal Intermezzo Edsilia Rombley
14.00 – 14.02 uur Aankondiging één minuut stilte
14.02 – 14.07 uur Trompetsignaal “De Last Post”
14.07 – 14.08 uur 1 minuut stilte
14.08 – 14.30 uur Kranslegging
14.30 – 14.45 uur Defilé langs het monument


Hierna wordt er gefeest, is er het Keti Koti festival. (Keti Koti betekent “Gebroken ketenen”)
Er zijn honderden kramen met eten en er is veel muziek in het Oosterpark in Amsterdam. Een prachtige manier om onafhankelijkheid te vieren, iets waar Christiaan zijn hele leven voor gestreden heeft.

Ik ben 1 juli a.s. in het Oosterpark, zie ik jou daar misschien ook?