“Weet je wel dat Guus Kuijer een boek heeft geschreven over Elmina?” vroeg Carla mij. Nee, dat wist ik dus niet…
Het was op Google maar even zoeken en daar was het boek:
Op de achterflap staat: “De redder van Afrika beschrijft de laatste vijf jaar van het verscheurde leven van Jacobus Elisa Joannes Capitein (1717-1747)“.
Wie Jacobus Capitein is, weet ik wel. Er is veel over hem geschreven, bestudeerd en gediscussieerd. Wanneer je zijn naam googled krijg je vele artikelen te zien. Ik zal dat hier niet allemaal beschrijven. Ik zal een korte biografie geven met wat voor mij nu belangrijk is.

Op Wikipedia staat:
“Capitein, wiens Afrikaanse naam onbekend is, werd in 1725 op achtjarige leeftijd bij zijn ouders weggeroofd in Ghana en als slaaf verkocht aan de Zeeuwse kapitein Arnold Steenhart. Deze gaf hem nog in hetzelfde jaar cadeau aan Jacobus van Goch, koopman van de West-Indische Compagnie (WIC).
Op elfjarige leeftijd, in 1728, kwam hij naar Nederland, om te wonen in Den Haag“.

Komt toch bekend voor? Een jongetje gestolen van zijn ouders en vervoert naar Nederland. Hierna loopt zijn leven anders.
Hij bleek een slimme jongeman te zijn, kreeg onderwijs en ging theologie studeren in Leiden. In 1742 keert hij terug naar Elmina als predikant in dienst van de West-Indische Compagnie. Hij overlijdt daar in 1747.

Portret van Jacobus Elisa Johannes Capitein, Pieter Tanjé, naar Philip van Dijk, 1742 – 1761 Coll. Rijksmuseum

In zijn periode was Christiaan waarschijnlijk ook op het fort in Elmina, dat weet ik niet zeker maar… ik weet wel zeker dat Abraham Johannes die destijds nog Accra Doura heette, aanwezig was! Huibert van Rijk schrijft:
“het zoude mogen aengaan dat de / Neger Accra Doura, denwelken ik ondergescheve in den jaere 1742 heb gekocht op del Mina”
Huibert van Rijk kwam in 1750 naar Nederland en nam Accra Doura mee. Ze woonden in eerste instantie in Weesp en Accra Doura werd in 1754 in dezelfde kerk als Christiaan gedoopt en koos voor de namen Abraham Johannes.

Over de periode dat Capitein terug is in Elmina gaat het boek van Guus Kuijer. Het is alleen nog tweedehands beschikbaar en binnen  twee dagen lag het in de brievenbus. Het duurde maar drie keer bladeren of ik las namen die ik zo goed ken uit mijn onderzoek, Huybert van Rijk en Jacob de Petersen, de man die mogelijk Christiaan meegenomen heeft naar Nederland. Er komt ook een huisjongen van De Petersen in voor….
Het boek is opgebouwd uit brieven, de meeste geschreven door Capitein. Eerst was ik er stil van….. daarna ging ik op zoek naar de bronnen in het boek. Daar vond ik ze niet maar ook hier hielp Mr. Google.
Inderdaad zijn er brieven van Capitein uit Elmina! Op de site van het Nationaal Archief kon ik zie niet vinden maar ik vond verwijzingen naar een boek van Dr. A. Eekhof uit 1917.
In dit boek staan dus 11 onuitgegeven brieven……
Via twitter heb ik contact gehad met Guus Kuijer en inderdaad is het boek van Dr. A. Eekhof een grote bron geweest voor zijn boek. Ik weet dat er bibliotheken bestaan maar dit boek hoort toch wel in mijn  “Christiaanbibliotheek”. Ik heb het gekocht…. en nu lees ik de brieven die geschreven zijn in de periode dat er een klein jongetje in de buurt was die wij als Christiaan kennen.

Nu vraag ik mij dus af of er meer brieven zijn uit die periode en of ik die zou kunnen vinden in het Nationaal Archief. Misschien staat er wel in een brief ergens verstopt de naam van de huisbedienden….

Ik heb nu een boek uit de kast gehaald, een boek met een voor ons wel heel bekende naam erop, Michel Doortmont.
Als eerste ben ik nu op zoek naar alle archiefstukken uit de periode 1743 – 1750. Misschien staat er ergens een zinnetje over de aanwezige huisbedienden, of over een hangmat met twee kleine jongetjes die cadeau is gegeven aan Caroline van Oranje Nassau.
Natuurlijk ga ik Michel Doortmont zijn advies vragen en in mijn agenda bezoeken aan het archief inplannen.
Wordt vervolgd!