Waarom dit Blog?

Hoe heette Christiaan? Geplaatst op door

In dit blog neem ik je mee op de zoektocht naar het vergeten levensverhaal van mijn voorvader Christiaan die geboren werd op de Kust van Guinee, als gestolen kind naar Nederland werd gebracht. Hij diende als kind verschillende leden van het Stadhouderlijk Hof, waar na hij aan de Burgemeester van Weesp werd gegeven die hem aannam als “antiqiteit”.
Voor zijn doop werd hij Presto genoemd. Welke naam zijn ouders hem gegeven hebben, is (nog) onbekend, vandaar de naam van het onderzoek “Hoe heette Christiaan?”
Niet alleen onderzoek ik zijn leven en de wereld waarin hij leefde maar ook dat van zijn kinderen en kleinkinderen. Tijdens de speurtocht ontdekte ik dat Christiaan lang niet het enige Afrikaanse jongetje was die als bediende in Nederland terecht kwam. Ook over de anderen schrijf ik.
Hoe dat allemaal begon?

Jaren geleden typte ik mijn naam in de Google zoekbalk en de uitkomst heeft mij niet meer losgelaten. Dit vond ik:
(Ondertussen weet ik dat onderstaande niet correct is.)
Hiermee begon mijn zoektocht die mij tot de dag van vandaag bezig houdt. Wilt u weten wat er tot nu toe bekend is?

In de Samenvatting staat Christiaan zijn levensverhaal met alle vondsten tot nu toe.
Een overzicht van alle blogs zijn te lezen via het Archief. 2013 was het jaar dat de slavernij in Nederland 150 jaar was afgeschaft en mijn gedachten gingen zeer regelmatig naar mijn voorvader Christiaan van der Vegt, wiens achternaam en krullen ik met trots draag.
Daarom heb ik besloten om op zoektocht te gaan naar zijn vergeten levensverhaal en dat vast te leggen in dit blog. Mijn droom is om ooit de naam te weten die zijn ouders hem gegeven hebben bij zijn geboorte op de Kust van Guinee, vandaar de vraag:

“Hoe heette Christiaan?”

In de Samenvatting worden alle vondsten bijgehouden zodat u vlot op de hoogte bent van het verhaal.
In het Archief staan alle blogs op een rij, in volgorde van het schrijven.
De zoektocht is ook te volgen via de Facebookpagina  (+600 Volgers) waar o.a. de blogposts worden geplaatst en de timeline is gevuld met bronbestanden.
Op Pinterest (+210 volgers) staat een verzameling van schilderijen (+650) met Afrikaanse bedienden bij Europese families en afbeeldingen die horen bij het verhaal van Christiaan zijn leven.
Op Google Drive is een archief vrij toegankelijk met alle gevonden documenten en aktes.
Er is een Tijdslijn met gebeurtenissen in Christiaan zijn leven.
De Stamboom met zijn nazaten is in te zien via MyHeritage.
Alle gemaakte foto’s van plekken uit zijn leven staan op Flickr.
Af en toe Twitter ik over vorderingen en vondsten met #HoeheetteChristiaan.
Ondertussen vormt er zich een Christiaan Bibliotheek, op Library Thing is zichtbaar welke boeken in de bibliotheek aanwezig zijn.
Van de beschreven bladmuziek in de inventarislijsten gemaakt na het overlijden van D’Arrest, heb ik een Spotifylijst aangemaakt. Deze muziek hoorde en speelde Christiaan in Huize d’Arrest.

In mijn DNA is Christiaan nog duidelijk zichtbaar:

Schroom niet om te reageren. Heeft u vragen of opmerkingen? Ik hoor ze graag! U kunt ze posten op de facebookpagina of onder het blog. Ik reageer altijd.

Veel leesplezier!
Annemieke van der Vegt
Handtekening Christiaan 01
(Handtekening Christiaan 31 juli 1788)

Kermis geschilderd

Hoe heette Christiaan? Geplaatst op door

Vandaag publiceerde Het Rijksmuseum hun viermaal jaars uitkomende bulletin met daarin ook een link naar de verworven voorwerpen. Daar ging mijn aandacht naar uit!
Op pagina 7 wordt vermeld dat er een schilderij van Jan Hendrik Verheijen Utrecht 1778 – 1846 Utrecht)  is aangeschaft. “Town Square with a Fair” 1820.

De schilder is geboren en getogen in Utrecht, zou dit een “townsquare” in Utrecht zijn? In het artikel staat:
“The building below the church tower, for example, is Castle Oudaen, which is still situated on the Oudegracht in the centre of Utrecht”
Lees voor meer informatie het hele artikel op pagina 7.

Die herken ik ook, maar die toren? Dat is niet de Dom…. Het kostte even tijd maar toen vond ik dat op het oude stadhuis een toren stond.

(Gezicht op de Oudegracht te Utrecht met de Stadhuisbrug uit het noordwesten, met links de stadskraan en het stadhuis, rechts de voorgevels van de huizen aan de westzijde van de gracht en op de achtergrond de Domtoren. Coll Archief Utrecht)

In Utrecht werden de kermissen op het Vredenburg gehouden, dat weet ik door een krantenartikel van 17-07-1820 over Antje van der Vegt, Christiaan zijn jongste dochter.

“Vertoonplaats is op het Vreeburg in de Tent alwaar de Schilderijen van bovengemelde Wonderheden voorhangen”

Dit was in hetzelfde jaar als de datering van het schilderij…. Ja, ik weet het, het kan haast niet maar ik mag toch wel een beetje dromen…..

Er staat ook in het artikel: “De krachtvermogen van de eerste gaat alle verwachtingen te boven; zij laat onder anderen, op haar lighaam plaatsen een houten brug, geschikt tot eenen Huzaar te Paard, met nog acht volwassen mensen, welke alle op haar lichaam staan, zonder dat men aan haar de minste hindernis bespeuren kan.”

Dan kijk ik nog eens goed naar dat schilderij

Nee, dat is niet Antje die daar staat en de man lijkt mij veel te jong om de dan 77-jarige Christiaan te zijn, er was in ieder geval wel een paard in die tent…
Van de tent ernaast schrik ik…. Wat zouden ze daar vertoont hebben? Echte mensen zoals Christiaan zijn zoon Teunis werd getoond in Duitsland? Wat is er al bekend over deze kermistenten?

Terwijl ik meer informatie probeer te achterhalen in het Utrechts archief, kom ik een tekening tegen met de volgende omschrijving: “Gezicht op drie kermisgebouwen met kermismensen en publiek op het Vredenburg te Utrecht.
Opmerking: Fotoreproductie uit 1982 van een tekening (penseel in kleur) van G.Th.F. of F.H.J. van Utenhove in een schetsboek met tekeningen van Nieuw Amelisweerd en andere locaties, o.a. in de stad Utrecht, van twee broers Van Utenhove, rond 1800 bewoners van het huis Nieuw Amelisweerd.
N.B. Het is niet zeker, maar wel zeer waarschijnlijk dat de kermis op het Vredenburg gelocaliseerd moet worden.”

Dit beeld doet mij toch wel erg aan het schilderij denken….. De datering is eerder, misschien is hierover nog meer te vinden in het archief van Utrecht.

Volgens mij ligt hier nog genoeg om te onderzoeken en ik kan niet wachten tot ik het schilderij kan bekijken in het Rijksmuseum!

De Prins en de Stad in Paleis op de Dam

Hoe heette Christiaan? Geplaatst op door

In het Koninklijk Paleis op de Dam, voormalig stadhuis, is de tentoonstelling “De Prins en de Stad” over het bezoek dat Willem V en zijn echtgenote Wilhelmina van Pruisen brachten aan Amsterdam tussen 30 mei en 4 juni 1768.

Natuurlijk wilde ik daarnaar toe voor verschillende redenen.
Christiaan noemde de Prins zijn weldoener in de derde brief aan Koning Willem I.
“mede wijlen Zijne Doorluchtige Hoogheid, denwelbeminden Prins Erfstadhouder, Uwer Majesteits vader, zijn Suppliants weldoener G[oed] G[unstig] als domestiek tedienen”

Verschillende malen kwam de Prins op bezoek bij Abraham d’Arrest in Weesp in de periode dat Christiaan de burgemeester diende en andersom, D’Arrest vond ik terug in de audiëntieboeken van de stadhouder.

In mijn kantoor(tje) alias Christiaan zijn bibliotheek hangen twee gravures van Simon Fokke.
De eerste is van de binnenkomst en de tweede van het vertrek van dit bezoek aan Amsterdam door Willem V en zijn eega.


Waarom ik ze destijds gekocht heb? Omdat ik denk dat Christiaan minstens is gaan kijken. Hij was op dat moment pas twee jaar weg van het Stadhouderlijk Hof en het was zo dichtbij Weesp. Stiekem hoop ik dat D’Arrest was uitgenodigd op het grote bal en Christiaan had meegenomen….
Daarom had ik mijn hoop gevestigd op een gastenlijst.

Redenen dus genoeg om te gaan en ik ging niet alleen, Jeroen (ter Brugge) ging mee. Hij kent mijn onderzoek naar Christiaan en het is fijn om tijdens het bezoek van alles te kunnen overleggen en dat hebben we ook gedaan!

Nee, ik heb geen enkel bewijs dat Christiaan hier was en toch kon ik het niet laten om ook door zijn ogen te kijken. Het eerste waar ik bij stil bleef staan, was de wereldkaart op de vloer. In één beeld zag ik de Westkust van Afrika en Nederland.

Zou Christiaan hebben kunnen aanwijzen waar hij was geboren? Hij was zich in ieder geval zijn hele leven er van bewust dat hij geen Nederlander was. In de eerste brief uit 1815, hij was toen ongeveer 72 jaar oud, staat:
“Dat de Suppliant in den Jare 1764, benevens twee van zijne landslieden Coridon en Citron in dienst is gekomen van wijlen haare Koninklijke Hoogheid Mevrouw de Douariere van Oranje Nassau en Vriesland” (Maria Louise van Hessen Kassel)

We kwamen er al snel achter dat een gastenlijst misschien wel iets te hoog gegrepen was, Er hing een heel klein stukje papier met de tekst dat dit het enige was dat was overgebleven van alle uitnodigingen…

Verder op een vitrine lag een groot boek, “’t Verheugd Amsterdam” van Jan Wagenaar.
Met een verslag en platen over het bezoek. Dit kwam mij bekend voor! Het was even speuren in de inventarislijst die opgemaakt was na het overlijden van Abraham d’Arrest jr.

Het stond in de boekenkast bij D’Arrest! Dit gaf weer genoeg gespreksstof tussen Jeroen en mij. Hoeveel van dit boek zou er gedrukt zijn? Zou het ook aangeschaft zijn door mensen die er niet waren? Enz….
Ik heb voor Christiaan zijn bibliotheek de latere druk uit 1971 besteld, kon het niet laten.

We dwaalden door de zalen, zagen korte omschrijvingen en archiefstukken over de WIC en VOC met een voor mij zeer bekende naam, Jacob Baron de Petersen. De representant voor Willem V bij de West-Indische Compagnie en voor mij de hoogste kandidaat die Christiaan als klein kind naar Nederland heeft gebracht.

Ook was er een wand met alle tekeningen van personeel van Willem V door Isaac Lodewijk la Farque van Nieuwland. Met daarbij ook Sideron en Cupido. Coll Rijksmuseum.

Wanneer ik hen zo zie, blijf ik mij afvragen wat voor livrei Christiaan gedragen heeft…

In één van de zalen stond een gedekte tafel.

Door de hele tentoonstelling heen zie je tekeningen zoals het destijds was vastgelegd. Het duidelijkst is dat te zien op de afbeelding die steeds gebruikt wordt om de tentoonstelling bekend te maken.

Dit is ook de ruimte die mij het meest bleef trekken. Door mijn wimpers heen kijkend, probeerde ik mij voor te stellen hoe het geweest moet zijn. De muziek, de kleding, waar zouden ze over gepraat hebben…. zouden er kennismakingen zijn geweest die tot een huwelijk hebben geleid, zouden er zaken gedaan zijn? Zou er gehandeld zijn met betrekking tot de koloniale gebieden?…..
(In het boek “De slavernij in Oost en West Het Amsterdam onderzoek” staan genoeg personen die eventueel aanwezig zijn geweest bij het bal.)
Allemaal vragen waar ik geen antwoord op zal krijgen…..

Bij het verlaten van het Paleis nam ik een boekje mee waardoor ik hoop krijg dat er misschien hier en daar toch nog een antwoord kan komen op sommige van mijn vragen.

Tien jaar geleden begon ik met  “Hoe heette Christiaan?” Destijds was dit boekje nog niet voor te stellen.

Het was een leerzame middag (Dank Jeroen!) en heeft ook weer nieuwe onderzoekslijnen gegeven!

De Brittings & Andrew Lloyd Webber

Hoe heette Christiaan? Geplaatst op door

Dit is toch een titel die een beetje ongeloofwaardig overkomt, een wereldberoemde componist van wie we allemaal wel één lied kunnen meezingen en twee kleinkinderen van Christiaan.
Tot donderdagavond had ik dit ook niet kunnen bedenken, totdat ik keek naar “Who do you think you are?” met Andrew Lloyd Webber.
In het begin keek ik nog rustig totdat ik een naam hoorde die ik kende, Magito. Christiaan zijn dochter Antje was gehuwd met Nicolaas Britting en zijn grootmoeder heet ook Magito, Susanna Magito.

Dit is de akte van Claes Britting met Susanna Magito, zij huwden in Franeker. Susanna haar vader heet Alexis en is de broer van Johannes Alexis Magito. Johannes zijn zoon Hendrik vertrok naar Engeland, noemde zichzelf Henri en is de voorvader van Andrew Lloyd Webber!

Kan je begrijpen dat ik rechtovereind ging zitten?

In het programma werd verteld over Alexis Britting (1711-1780), de cellist. Hij is ook een zoon van Johannes Alexis Magito.
Op Spotify vond ik een compositie van hem:

Je kunt je voorstellen dat ik de afgelopen dagen geprobeerd heb om meer te vinden samen met Irene. Zij is een nazate van Nicolaas Britting. (haar voorouder was een stiefkind van Antje van der Vegt)
We ontdekten een geweldige site “Dat ’s er vast één van Maziton” van Wilma Muller. Zij heeft zeer uitgebreid onderzoek gedaan naar de familie.
Hier ontdekten we nog iets bijzonders. Zij verwees naar een boek wat in de Christiaan Bibliotheek staat en waar ik al over schreef in een vorig blog, “Het Huis Honselaarsdijk”. Dit staat er in het boek:

“Verschillende goede artisten waren aan dit gezelschap verbonden, en het is bekend dat tusschen het theater van het Hotel de Bourgogne te Parijs en den Franschen troep in Den Haag een voortdurende uitwisseling van artisten plaats vond . Niet alleen treur- en blijspelen, maar ook zangspelen werden daar opgevoerd. ..Z. H. gaf jaarlijks belangrijke sommen voor den bouw en het onderhoud van zijn huizen uit. Voor werken aan Het Loo werd in den regel het grootste bedrag op het budget uitgetrokken, maar ook vrij aanzienlijke sommen werden jaarlijks besteed aan Soestdijk………. en verder het Valkhuis, het Hondenhuis en kleinere gebouwen. Ook betaalde de prins het onderhoud van het gebouw, waarin de Fransche komedianten voorstellingen gaven. De geheele inventaris, waarover Alexis Magito  het toezicht had, behoorde aan Z. H. Zij genoten bovendien een jaarlijksch subsidie van 5000 gulden.”

Dit was voordat Christiaan er woonde maar toch…. het blijft een bijzonder idee dat hier ook een voorouder van zijn latere kleinkinderen gewerkt heeft.

Dit duo heeft gemeenschappelijke voorouders met Andrew Lloyd Webber! Die viool begrijp ik nu ook veel beter. Ook de naam van hun oudere broer, hij heet Alexis Britting en maakte ook muziek, hij had een draaiorgeltje.

Van de bovenstaande foto heb ik ansichtkaarten laten maken, nu ben ik in dubio… zou ik er eentje sturen naar Andrew Lloyd Webber?

Heb je de aflevering gemist? Hij wordt herhaald!

Opnieuw in De Volkskrant!

Hoe heette Christiaan? Geplaatst op door

In 2016 schreef Sjoerd Wielenga een artikel van zes pagina’s dat geplaatst werd in Volkskrant Magazine.

Het artikel is online te lezen op de site van de Volkskrant of klik HIER

Enkele maanden geleden kreeg ik de vraag of ik voor de serie “Ons Koloniale Verleden in Vijftig Voorwerpen” een artikel wilde schrijven.

Met als onderwerp een DNA-test. De ondertitel is “Hoe de code van het leven het koloniale verleden dichtbij brengt.”.

Natuurlijk was ik erg vereerd en past het onderwerp in deze combinatie van DNA en koloniaal verleden precies bij mij maar toch… Ik heb er een paar dagen over na moeten denken. De doorslag om ja te zeggen was Christiaan en alle andere geroofde kinderen die in Nederland terecht zijn gekomen.
Lang waren zij onzichtbaar, maar in het DNA van hun nazaten herkenbaar.
Elke keer wanneer ik weer even dacht Waarom doe ik dit? Waarom heb ik hier ja opgezegd, kwamen zij in mijn gedachten.

Vandaag is het zover online, morgen in de papieren editie de publicatie van het artikel. Nummer 47 in de rij van 50.

Zo spannend hoe er gereageerd gaat worden…. laat je weten wat je ervan vindt?

HIER vind je de link naar het artikel.

Petrus zijn vader – Deel 3

Hoe heette Christiaan? Geplaatst op door

Het is al weer een aantal jaren geleden dat ik schreef over de zoektocht naar Petrus zijn vader. Daarom eerst een samenvatting.
Petrus is de zoon van Christiaan zijn achterkleindochter Dirkje. Zij is de zuster van mijn overgrootvader Anthonie al staat ze in veel stambomen als zijn halfzuster. DNA heeft echter uitgewezen dat zij een volle zus is.
Dirkje kreeg op 23 juni 1873, ongehuwd, haar zoon Petrus.

De zoektocht naar zijn vader heeft mij al twee blogs bezig gehouden.

Het heeft even geduurd maar ik denk dat ik Petrus zijn vader gevonden heb!

Hoe ik dat gedaan heb, ga ik hier vertellen, misschien dat het anderen ook helpt met hun zoektocht.
Twee van Petrus zijn kleindochters heb ik getest, Teuntje en Alida. Ook zijn er nazaten getest van Dirkje en haar latere echtgenoot Jan Hogervorst. Bij de matches dook er een andere nazaat van Petrus op, O.H. Hij is de kleinzoon van een andere kleindochter.

Zeer regelmatig controleerde ik bij Teuntje en Alida naar hun nieuwe DNA matches, lang gebeurde er niets…… maar opeens was daar de match met M.G. Een match van 169,2 centiMorgans met Teuntje en 111,3 met Alida. Nergens kon ik haar in de stamboom plaatsen….. maar ze matchte wel met de nazaten van Dirkje maar niet met de nazaten van Dirkje en Jan. Dat was een grote rode vlag!

M.G. (1942) had een stamboom met daarin haar grootouders, deze stamboom heb ik verder uitgebreid. De volgende stap was om te bepalen hoe de relatie tussen M.G. en de zussen volgens DNA zou zijn. Dat doe ik door de DNAPainter tool “Shared cM Project“.
Wanneer ik daar de 169 centiMorgans invoer, krijg ik de volgende mogelijkheden:

Voor het schema neem ik het gemiddelde van de zussen, 140 centiMorgans:

De zussen en M.G zijn nagenoeg even oud, daarom neem ik aan dat ze van dezelfde generatie zijn. In het schema zijn Alida en Teuntje “SELF” en M.G. zit in dezelfde horizontale balk. We zoeken daarom de overgrootvader van de dames die dan ook de overgrootvader van M.G. is. In het schema kom ik uit bij Half 2C. Ze horen gemiddeld 120 cM  te delen, achternichten omdat ze maar één overgrootouder delen.
Dit klopt allemaal!

Maar wie van de vier overgrootvaders van M.G. zou dan de vader van Petrus zijn?

De volgende logische stap is om bij de matches te kijken of er meer zijn die ik kan linken aan één van deze overgrootvaders….. en dat lukte niet…
De stamboom uitgebreid met de volgende generatie om te kijken of ik daar een match op vond, dat lukte niet maar ik vond wel iets anders opvallends. Eén van M.G. haar overgrootvaders zijn vader heet Petrus!

Zou Dirkje haar zoon naar hem vernoemd hebben? Johannes Franciscus van der Heijden kreeg nu mijn volledige aandacht. En niet voor niets!

Hij was in Weesp! Vanaf 20 mei 1872! Ruim op tijd om Petrus te verwekken. 😉
De datum van vertrek is niet ingevuld, wel staat er bij opmerkingen staat iets wat ik (nog) niet helemaal begrijp:

Weet jij wat dit betekent? Laat het mij weten!
UPDATE:
Willem Vermeulen heeft in de reactie onder dit blog uitgelegd wat de betekenis is.
Ik denk dat ik nu Petrus zijn vader heb gevonden!
Om echt zeker te zijn zou ik nog graag een nazaat van Johannes Franciscus van der Heijden willen testen. Ik heb ze al gevonden en zal ze binnenkort benaderen, de test ligt al klaar!